quarta-feira, 3 de junho de 2009

O PEE ou o naufraxio do proxecto reformista.

"O capitalismo é a propiedade privada dos medios de produción e a anarquía da produción. Predicar unha distribución "xusta" da renda sobre semellante base é proudhonismo, necedade de pequeno burgués e de filisteo". Lenin.

"Os impostos han de aumentarse tanto sobre as ganancias como sobre o capital permitindo unha redistribución desde a cúspide á base" Programa de EU (membro do PEE) ás eleccións europeas.

Nos actuais tempos de crise xeral do capitalismo, cando as cuestións netamente de clase ponse en primerísimo plano debido á agudización das contradicións inherentes ao propio sistema, a batalla contra a influencia do reformismo no seo da clase obreira vólvese, se cabe, máis necesaria para os revolucionarios e revolucionarias.

Neste sentido é fundamental proceder a un deslinde de campos, definir con claridade cales son as posicións revolucionarias e cales as reformistas no ámbito da proposta política, da organización da loita e da presentación de alternativas.

A proximidade das eleccións europeas do 7 de xuño serviu para deslindar con maior claridade esa diferenza, para permitir visualizar ben cales son os obxectivos, as ferramentas e os suxeitos que participan no ámbito da esquerda a nivel europeo.

Por unha banda, 21 partidos comunistas e obreiros de toda Europa subscribimos un documento que, sen medias tintas, avoga pola ruptura coa Unión Europea, cualifícaa como bloque militar, económico e político imperialista, e caracteriza a crise sinalando que "as súas raíces atópanse na acumulación de riqueza en mans duns poucos por medio da flagrante explotación dos moitos que son condenados á pobreza, á incerteza e á inseguridade. A solución real para o pobo ha de buscarse na confrontación coa súa causa: a procura de beneficios, o propio capitalismo e non algún tipo de xestión do mesmo".

Fronte a esta proposta, o PEE (Partido da Esquerda Europea), no que participan algúns partidos denominados comunistas, sitúase na posición de expor un novo modelo de Unión Europea, por darlle "outros cimentos" e abrir "unha nova perspectiva".

A liña que hoxe deslinda os campos entre reformistas e revolucionarios sitúase, no ámbito dos países que compón a UE, na caracterización desta estrutura, dos seus obxectivos e das alternativas que teñen os pobos e a clase obreira de Europa.

Os comunistas do PCPE levamos anos analizando, xunto con outros partidos irmáns europeos, que é a Unión Europea e cales son as súas raíces e o seu desenvolvemento. Partimos da base de que a UE nace como vontade das oligarquías das principais potencias de Europa Occidental por garantirse un mercado sen restricións a determinados produtos fundamentais para a reconstrución capitalista da Europa devastada pola II Guerra Mundial. O carbón, o aceiro e a enerxía atómica foron dando paso, gradualmente, a unha maior ampliación dos produtos e servizos que gozaban da liberdade absoluta de movemento entre un grupo de países que ao mesmo tempo se ía ampliando. A sucesiva absorción por parte da entón CEE de cada vez máis materias tivo o seu punto álxido co Tratado de Maastricth, que estableceu as tristemente famosas catro liberdades básicas da UE (liberdade de circulación de capitais, bens, servizos e traballadores) e achandou o camiño para a Unión Económica e Monetaria que desembocaría en 2002 co euro e os posteriores intentos de elevar a rango institucional o capitalismo (non só o liberalismo) na errada Constitución Europea e no Tratado de Lisboa.

Se non partimos da base de que a Unión Europea é un instrumento en beneficio da oligarquía, cometemos un erro de apreciación fundamental que determina toda a práctica política posterior. Para un marxista, semellante ignorancia ou confusión sería equiparable á negación de que o Estado responde aos intereses da clase dominante e que, xa que logo, non fai falta un derrocamento revolucionario do mesmo, senón que vale ir aos poucos, reformando gradualmente as estruturas "neutras" do aparello estatal.

Salvando as distancias, pois a UE non é un superestado, da Unión Europea podemos afirmar algo similar. As posicións políticas do PEE, os seus documentos e a práctica diaria dos seus membros confirman a crenza por parte destas organizacións en que, se hai algo que se está facendo mal, é o rumbo dos últimos anos da UE, pero nunca se pon en dúbida a súa propia natureza. Consideran que a UE, per se, é unha construción positiva e que abre esperanzas para os pobos, pero lamentablemente caeu en mans das "políticas neoliberais" que foron predominantes nos últimos anos en todo o mundo.

O PEE é un proxecto reformista que apoia á socialdemocracia e ao capitalismo.

"A crise foi causada pola globalización neoliberal do capitalismo, levada a cabo polas elites irresponsables que controlan a economía e a política". Programa de EU ás europeas.

Nun momento como este, afirmar que a culpa da crise téñena as "políticas neoliberais", serve fundamentalmente para descargar de parte do peso da culpa ao capitalismo como tal, como sistema económico xeneral. Se a crise causárona as políticas neoliberais, vén afirmar o PÉ, evitaremos as crises con políticas intervencionistas, estatistas, pero que deixen intacto o núcleo verdadeiro xerador das crises: a propiedade privada dos medios de produción e a propia dinámica expansiva do capital. Falar de economía sostible sen expor a eliminación da contradición principal do capitalismo é xustificar este sistema e mostrar o seu "rostro humano".

"Nós estamos polos valores de solidariedade e cooperación, pleno emprego e unha relación racional coa natureza. Iso é posible só se cambiamos as normas presentes no sistema financeiro e económico internacional" Plataforma do PEE para as eleccións europeas.

A crise capitalista non será superada a través de medidas reformistas ou de receitas keynesianas. Tan só por medio do aumento da explotación, do saqueo, da restrición drástica de calquera dereito democrático; e apertando as porcas á clase traballadora e a cada vez maior número de sectores sociais pode o sistema capitalista remontala.

Quen creen na reforma son os partidos que agora compón o PEE, algúns deles cunha historia de loita e compromiso botada a perder pola asunción do eurocomunismo e as posicións máis reformistas (PCE, PCF, os sucedáneos do extinto PCI italiano). Pero non estraña tanto que expoñan este tipo de posicións cando sabemos que o resto de integrantes do PÉ son organizacións tan abertamente anticomunistas como o Synaspismos grego ou o Bloco portugués, ou tan socialdemócratas como o Die Linke alemán, a ODP turca ou o Partido do Socialismo Democrático da República Checa.

"A crise de lexitimidade da política pon en perigo o proceso de integración europea. A confianza nas institucións europeas nunca foi tan baixa. (...) A condición para que a UE sexa máis aceptada polos seus cidadáns é que haxa máis oportunidades para participar. A Esquerda Europea defende a democratización da Uníon Europea e da súa estrutura institucional". Tese do 2º Congreso do PEE, 2007.


A confusión que reina no PEE en canto á natureza e obxectivos da Unión Europea, coincide coa mesma confusión e mal análise que os partidos que a integran fixeron das súas relacións cos partidos da socialdemocracia clásica, hoxe entregados plenamente ao social-liberalismo. A maioría de partidos do PEE teñen un coñecido historial de apoio, en diferentes momentos do pasado recente, a partidos tan progresistas e obreiros como o PSOE, o PS francés, a Oliveira italiana, o PS portugués, o PASOK grego, etc. A ausencia de análise de clase leva ao partido reformista a caer en repeticións mecánicas do pasado e a avaliar erroneamente que intereses defenden os denominados partidos "socialistas" actuais. Se nos anos 30 a política das frontes populares e a alianza coa socialdemocracia de entón podía explicarse como muro de contención fronte á ben palpable ameaza fascista, a actual caracterización dos membros da Internacional Socialista como "de esquerdas" revela unha ausencia total de utililización de criterios serios de análises e unha especie de mixtificación, moi común hoxe, dos termos e as definicións. Non vale hoxe chamarse socialista e obreiro se o que se está facendo é favorecer á gran banca e aos monopolios. Non vale hoxe chamarse socialista se as propostas estrela programáticas son medidas de tipo superestructural que ignoran a base económica en que nos atopamos. Ningún socialista de verdade podería exporse unha reforma do mercado de traballo como vía de saída a unha crise económica. Pois ben, a todos eses socialistas "falsos", que enganan e manipulan á clase obreira, sérvelles de muleta esquerdista e "radical" unha forza que, en nome dun suposto socialismo "democrático", dun socialismo "que non dea medo", expón solucións novas que seguen sen entrar na raíz do asunto principal, da contradición principal: a contradición entre capital e traballo.

Se a algunha organización lle esqueceu, desde que dorme o soño eurocomunista, que a anterior é a principal contradición que sofre o sistema capitalista, non pode ser pola evidente e palpable realidade que nolo demostra cada día. As medidas que propón cada vez máis insistentemente as organizacións empresariais son unha mostra diso: EREs, deslocalizacións, ampliacións da idade de xubilación, ampliacións da xornada laboral... segue a ser a plusvalía a fonte de riqueza dos capitalistas, segue a ser o plustraballo a condena do traballador.


"Podemos acadar eses obxectivos só mediante unha profunda transformación da cultura política. Isto implica un gran esforzo de innovación teórica e práctica". Tese do 2º Congreso do PEE, 2007.

Os esquecementos algunhas veces son intencionados, necesarios para contentar aos novos aliados ou os novos teóricos que expón a caducidade das máis básicas teses marxistas. Un comunista non pode afrontar os erros e fallos do pasado asumindo as posicións da burguesía. A loita teórica, a loita ideolóxica segue estando moi presente e sendo máis necesaria que nunca. Quen asumen a crítica á construción do socialismo en Europa no século XX desde as teses burguesas, fan un fraco favor aos traballadores e os pobos de Europa e do mundo. Quen perdeu os instrumentos de análise marxista e se déixa levar por modas ou correntes teóricas novas que cambian o nome e a natureza do suxeito revolucionario (cidadanías, multitudes, etc.), pode defender calquera cousa se é para contentar aos novos aliados, ou para seguir contando coa simpatía dos burgueses.

"O Partido da Esquerda Europea creouse pola vontade de partidos políticos que propón a transformación social e democrática, e alternativas ás políticas neoliberais, por medio do noso compromiso activo no ámbito institucional e en varios movementos alternativos". Tese do 2º Congreso do PÉ, 2007.

Para os comunistas, o PEE fai augas, entre outros motivos, porque carece de unidade ideolóxica. Como pode ter unidade ideolóxica un suposto partido que non é máis que unha coordinadora de cargos públicos, eurodiputados e demais? Pode a iso chamárselle partido tan alegremente? Por pór uns exemplos: o Bloco portugués, o Synapsismos grego e a EU española son coalicións (no caso de EU non se sabe moi ben de quen con quen) nas que conviven visións ideolóxicas en grao sumo dispar, desde socialdemócratas ata trotskistas (en todas), maoístas e mesmo algunha organización ex-albanesa (en Portugal e Grecia). Boa sopa ideolóxica para facer un discurso coherente e compacto, boa base para facer unha formulación alternativa ao capitalismo. Se a isto engadímoslle as posicións abertamente dereitistas de organizacións como o PCF ou os partidos italianos, que pola súa mutación e deriva ideolóxica e organizativa acabaron ou acabarán perdendo toda a súa influencia entre a clase obreira e os sectores populares, podemos atoparnos con que as análises comúns faranse seguramente en base ao mero radicalismo e ao oportunismo, se non ao aventrurerismo e ao eclecticismo máis barato.

Os camaradas do Partido Comunista Obreiro Húngaro foron os que deron a proba da descomposición e naufraxio deste proxecto reformista que é o PEE. O seu comunicado de 25 de abril de 2009, anunciando o seu abandono do PEE, fala por si só e resume perfectamente a liña deste artigo: "Estamos convencidos de que non necesitamos unha "nova cultura política europea" senón unha moi consecuente loita contra o capitalismo, polos dereitos das masas obreiras. Non só hai que criticar ao capitalismo, senón organizar a loita obreira diaria. Queremos acabar co capitalismo; a Esquerda Europea quere melloralo. Nós temos a nosa base no marxismo-leninismo, a teoría e a práctica da loita de clases, os principios do internacionalismo proletario. A Esquerda Europea, desgraciadamente, baséase no reformismo. A Esquerda Europea loita contra o capitalismo só verbalmente, pero na práctica axuda a fortalecer a imaxe "democrática" da Unión Europea, do Parlamento Europeo e do sistema capitalista en xeral."

A Revolución Socialista non é unha quimera, non é unha entelequia, non é o resultado dun proceso gradual de reformas. O debate histórico entre reforma ou revolución volve cobrar plena vixencia. A reconstrución en claves marxistas - leninistas do movemento comunista internacional, como noutros momentos ao longo da historia de loita da clase obreira, será un elemento determinante no impulso do proceso revolucionario e do triunfo do socialismo.

Chegaron dúas décadas para comprobar que quen se apartaron do marxismo - leninismo, lonxe de avanzar cara ao que denominaban "socialismo democrático" ou "socialismo en liberdade", abrazaram en realidade a liña da integración no sistema, do reformismo pleno e, nalgún casos, do anticomunismo.

Quen menten á clase obreira, quen sementan ilusións respecto da posibilidade de refundación ou recomposición da Unión Europea, naufragaron. O PEE non pode expor alternativas porque é unha engrenaxe máis do armazón institucional da UE. A alternativa á construción capitalista de Europa non está en tratar de reconducir o capitalismo por outra vía, polo menos non está aí o interese dos traballadores e os pobos. Os comunistas habemos de expor a alternativa claramente socialista, orgullosos do noso pasado e confiados no futuro da nova vaga de revolucións socialistas para a humanidade. Esa é a proposta conxunta dos 21 partidos comunistas e obreiros ante as eleccións europeas. Esa é a proposta do PCPE para o 7 de xuño e para despois.


Ástor García e Raúl Martínez. Membros da candidatura do PCPE ás eleccións europeas.



RACHA AS CADEAS
VOTA PCPE