Entrevista a Carmelo Suárez, secretario xeral do PCPE e cabeza de lista ás eleccións europeas
"O PCPE non está hoxe na lóxica da derrota, senón na lóxica do combate e da ofensiva"
José Daniel Fierro
Rebelión
O Partido Comunista dos Pobos de España (PCPE) preséntase ás eleccións ao Parlamento Europeo do próximo 7 de xuño baixo a consigna “Racha as cadeas. Contra a Europa do Capital e a Guerra”. A súa candidatura está encabezada polo seu Secretario Xeral Carmelo Suárez, a quen Rebelión tivo a oportunidade de entrevistar.
O Partido Comunista dos Pobos de España defínese como revolucionario e pretende “organizar ao movemento progresista e revolucionario dos Pobos de España nunha fronte política e social de esquerdas que impulse un proceso de acumulación de forzas na loita pola democracia directa, o socialismo e o comunismo”. Ante tal declaración de principios por que non foi posible acadar acordos con outras candidaturas que defenden similares obxectivos? Tivestes contactos con estes outros grupos para valorar unha candidatura conxunta?
Tratar o tema da creación da Fronte de Esquerdas, ou dun xeito máis amplo a cuestión da unidade da esquerda, en clave electoral non é o mellor xeito de abordar a cuestión. Aínda que se se desen condicións para iso tampouco habería que deixar pasar a oportunidade, as cousas non sempre ocorren como un querería.
A unidade da esquerda esencialmente constrúese sobre a base da práctica da unidade na loita política diaria. Cando as cousas camiñan por eses camiños é cando se fraguan unidades fortes, e ese é o noso obxectivo.
O traballo do PCPE oriéntase cara ao obxectivo da unidade a diferentes niveis, unidade comunista, unidade da esquerda e unidade da clase. Iso exprésase en diferentes ámbitos da acción política. É un proxecto de traballo continuo e en cada un dos niveis interveñen diferentes suxeitos. O noso partido fundouse como a unidade de cinco grupos comunistas e logo fomos avanzando por ese camiño, nuns casos con unidades de organizacións (no 2000 o Congreso de Unidade co PCOE) e noutras ocasiones grupos de comunistas viñeron ao partido de xeito colectivo. Avanzamos e imos seguir traballando con esa mesma vontade nas condicións concretas que se vaian dando.
Ante esta convocatoria electoral producíronse dinámicas interesantes no ámbito da esquerda. Pero foron dinámicas diferentes.
Nun caso trátase dun grupo que, logo de moitos anos de participar aí sáese de Esquerda Unida. E sáese xa cun proxecto, o de ir nunha candidatura propia ás Eleccións Europeas. É un proceso que quere sintonizar coa reconversión do trostkismo que se deu en Francia, un proceso complexo que aquí se analiza moi superficialmente. Polo que vin no seu programa non expón a saída da UE, senón “un cambio de rumbo”. Non parece moi distinto da proposta de EU de engadir a “pata social” ao proxecto imperialista da UE. Parece esta unha iniciativa que vai na procura dun espazo político máis amplo sobre a base da renuncia a unha posición máis confrontada. Se tivésemos a ocasión de debater sobre isto con eles fariámolo, pero non houbo ata o momento ningunha ponte tendida que o permita.
No caso de II tivemos un contacto de moi última hora, cando ademais xa todo o tiñan decidido quen estaban no proceso. Na primeira reunión xa se nos deu a data de presentación en rolda de prensa da iniciativa, con cabeza de lista incluído. Aínda así dixemos que se se trataba dun proxecto non meramente electoralista o noso interese estaba claro. Preguntamos polos elementos que vertebrarían a continuidade política do proceso logo das eleccións e a verdade é que as cousas movíanse nuns niveis moi ambiguos, tampouco se sabía que forzas estaban. Para o PCPE non era posible participar nun acordo que xa estaba moi cociñado e do que non se coñecían os seus suxeitos; o noso proceso de toma de decisións non se resolve nunha reunión dun grupo de camaradas, isto decídese a nivel do partido cos seus mecanismos de participación. Iso non foi posible nos prazos que se nos expuxeron.
Deixamos constancia do noso interese se o proceso remontaba o 7 de xuño e creo que as cousas quedaron en termos moi claros e leais. A posibilidade de colaboración está aberta para o próximo futuro, pero será necesario abordar algúns temas como a cuestión do estado e tamén o carácter imperialista da UE. Quizais algún grupo dos que están aí non ten un proxecto de alianzas coa esquerda do estado e outros centran a súa aspiración en ser unha estrela máis da Unión Europea, e iso será unha dificultade. En todo caso, se se ten vontade política, seremos optimistas e estaremos intentándoo. Hai que dicir a este respecto que esa proposta de unidade fixémola desde o PCPE hai exactamente cinco anos, e entón esas mesmas forzas ou non contestaron ou simplemente dixeron que non.
Que particularidades presenta o voso programa de face á convocatoria europea con respecto ao das outras forzas de esquerda?
Esencialmente a caracterización que facemos da UE como un proxecto do imperialismo e, como tal, non reformable. Xa que logo a nosa posición é de saída da UE e a construción doutro proxecto rexional distinto que coloca o socialismo como elemento de referencia.
Non coñecemos nas outras forzas políticas de esquerdas unha posición así de clara. Gustaríanos debater esa posición dun xeito colectivo, pero ata o momento non se deu a ocasión.
Non deixa de ser contraditorio que por parte doutras propostas de esquerdas se reclame a intervención da UE para resolver en clave “democrática” cuestións internas do estado.
O PCPE conta cunha implantación que cobre a totalidade do territorio estatal, 2009 é ademais o ano do voso 25 aniversario, e con todo a mensaxe do PCPE parece ter dificultades para sintonizar con amplas capas da poboación ¿a que pensades que pode ser debido?
Como partido estamos dando avances importantes, coas nosas dificultades xa temos unha presenza xeneralizada no estado, nalgúns lugares con máis forza e noutros con menos. O que nós estamos construíndo é un partido para a revolución, un partido que non cabe neste sistema, e iso require dunha concepción militante moi particular, bolchevique na nosa terminología. Ese partido construímolo combatendo as vellas concepcións que difundiu o reformismo na cultura comunista deste país, hai que explicar moitas cousas á nova militancia, e á veterana, hai que explicar os métodos, cal é o compromiso, como é a loita de masas, como é a mediación directa coa clase. Estamos tentando superar décadas de lastre, de malformacións e de eurocomunismo. Non é doado.
Pero as cousas avanzan. Outra cousa distinta é a cuestión do voto que xa comento logo. Agora o partido é máis un partido de loita na rúa, un partido con menos reunións internas e con máis participación na loita obreira e popular. A nosa organización non vai sacarse unha foto ao Naval Xixón, o noso partido loita co Naval Xixón desde hai tempo e está aí participando nesa loita dun xeito continuado, por pór un exemplo.
A participación no movemento republicano impulsando organizacións activas, o traballo de solidariedade antiimperialista en decenas de organizacións, a loita obreira e sindical, as mobilizacións contra a crise. Nesta situación de dificultades do bloque dominante o partido empeza a sentirse moi ben organizando a resposta da clase en defensa dos seus intereses. Son moitas decenas de actos, concentracións, acampadas, actos de propaganda, manifestacións nas que está o partido. Aí estamos crecendo e superando dificultades. Agora necesitariamos moitos máis cadros para atender todo o que queremos e ímolos a ir incorporando na loita, está chegando unha nova xeración de comunistas que vai ser decisiva no futuro da loita revolucionaria deste país.
O salto a unha expresión de masas de maior dimensión vaise producir dun xeito natural co acumulado que estamos realizando. Eu, que tiven a oportunidade de coñecer as grandes mobilizacións dos setenta, onde convocabamos a milleiros de persoas, estou seguro de que estamos preparando as condicións para que volvan con maior forza e con maior madurez. Xa o inimigo de clase non vai durmir tan tranquilo.
Desde a esquerda sempre se relativiza a participación nas institucións fronte á militancia de base Cal creedes que debe ser a tarefa dun partido de esquerdas nas actuais institucións? Que traballo fai o PCPE nos barrios, nas fábricas, con asociacións...?
Creo que Fernando Sagaseta foi un exemplo de por onde teñen que ir as cousas nas institucións. Utilizalas como altofalante e como elemento para promover a mobilización popular, rachar con toda a cortesía versallesca que impón a política burguesa. Pero hai que preparar ao partido e aos seus cadros para que saiban estar aí, para que non se contaminen. Hoxe a dirección central do PCPE é unha dirección de cadros que militamos nos movementos de masas, que exercemos dirección política nas loitas obreiras e populares. Con esa preparación é como se pode chegar ás institucións, para continuar o mesmo traballo utilizando esa panca. Os cargos nas institucións teñen que ser do partido, os seus soldos e as súas facilidades directamente xestionados polo partido, pola contra o sistema termina contaminando e cambiando a conciencia de quen chegan aí.
O noso traballo na loita de masas vai avanzando como dicía antes, pero non estamos satisfeitos, isto é só o principio. Agora empeñámonos en que os nosos cadros fagan prácticas, que participen en organizacións populares e aprendan a liderar os movementos, a explicar a política e a convencer. Hai unha esquerda que se reclama moito pero que non está onde hai que estar. Cada comunista ten que ser un axitador/a social, pero tamén como comunista ten que ser comunista científico/a con capacidade para elevar o nivel de conciencia do pobo e ampliar a base social con conciencia revolucionaria.
Unha das candidaturas afíns, a de Iniciativa Internacionalista, encabezada polo dramaturgo Afonso Xastre, foi ilegalizada polo Tribunal Supremo e rehabilitada polo Constitucional. Que se pode facer fronte a unha criminalización que ameaza virtualmente con ilegalizar por contaxio ou contaminación ao conxunto da esquerda anticapitalista?
Cando parecía que a ilegalización era segura dicíasenos que non era coherente manter a nosa candidatura nese escenario. E agora que se quitaron esas trabas, as mesmas persoas din que triunfou o estado de dereito e que xa non hai cuestionamiento a estar nas eleccións, os primeiros precisamente os que foron obxecto de persecución.
Para nós non hai un salto cualitativo no antes e no despois. Trátase de eleccións convocadas na situación de control absoluto do proceso por parte do bloque dominante, eles deciden a forma de concorrer, os espazos electorais, os tempos, os horarios, etc. Son eleccións en situación da ditadura do capital, estas, a Eleccións Xerais e as Eleccións Locais. E eses procesos teñen como obxectivo a revalidación do sistema de dominación vixente, e todo se organiza para garantir que o resultado termine revalidando a hexemonía do bloque burgués de poder. Estas eleccións non son democráticas porque se terminara autorizando a presenza de II, e quen fan esa lectura fano desde un pensamento subsidiario da actual hexemonía, veñen revalidar ao bloque burgués dominante.
Algunha xente demostra ter pouca capacidade crítica coa democracia burguesa. Veñen aceptar os procesos electorais como procesos lexítimos cando estes se dan sobre normas comunmente aceptadas, e non hai eleccións na democracia burguesa que sexan eleccións en condicións de igualdade e de liberdade. Acudimos ás eleccións neste país desde a nosa fundación, pero nunca lexitimamos eses procesos como procesos democráticos e libres. Sempre son procesos tutelados a favor do bloque de poder dominante, sabémolo e loitamos nesas condicións que son as da ditadura do capital.
O PCPE, sempre que se presentou ás eleccións, soubo perfectamente a que tipo de proceso nos enfrontabamos, e sabemos, sempre, cales son as regras do xogo e que o camiño cara ao socialismo non se pode expor en clave electoral. As eleccións son unha batalla política máis, pero como todas as batallas que se dan neste país danse no contexto da hexemonía actual do sistema monárquico-burgués.
Quen hoxe expresan o seu entusiasmo ante as eleccións non están avalando o proceso?
Creo que é necesario manter unha posición ideolóxica independente e confrontada coa actual hexemonía ou o electoralismo xogaralle unha mala pasada a algunha xente.
A esquerda europea atópase nun continente subxetivamente vencido -en aberta decadencia política- no que a tendencia política é cara a propostas cada vez máis populistas ou neofascistas. Como se pode loitar contra ela?
Creo que é unha opinión que arraiga nunha visión moi desde o escenario da derrota das experiencias do leste. Pero non todo está quedo, as cousas móvense e hai unha realidade cambiante.
Precisamente ese proceso de facistización está axudando a clarificar as posicións, a que o pobo entenda que a burguesía non é unha clase inocente. Cada día enténdense máis os seus crimes, a súa responsabilidade directa nas grandes traxedias da humanidade. Hai unha forte loita ideolóxica, utilízase ás ONGs e a outras formacións movimentistas para tratar de amortecer a urxencia de posicións revolucionarias. É necesario combater iso con rigor e firmeza. Pero hai unha parte do pobo que empeza a comprender que Zapatero é hoxe o golpista de Haití, o carniceiro de Afganistán ou o torturador do Sahara. A política pon a cada cal no seu sitio dun xeito máis claro segundo o capital se exaspera para tentar manter o proceso de acumulación do capital.
Sen unha clara posición revolucionaria a esquerda está perdida, é engulida polo sistema e o seu traballo é absolutamente estéril. Pérdense moitas enerxías nisto, o sistema sábeo e crea mil estratexias de entretemento.
A loita vai ser moi dura, seguramente máis dura que a loita contra o fascismo na metade do XX. Fai falta xente disposta a dar esa batalla nesas condicións tan terribles, e esa xente só a imos a atopar nun partido comunista que teña unha base científica e que aprenda do acumulado histórico das loitas revolucionarias. Guantánamo, o secuestro de activistas, os asasinatos selectivos, a tortura máis sofisticada, a espionaxe universal, todo iso son expresións do grao de desesperación do bloque oligárquico ante a súa incapacidade para manter o ciclo de reprodución ampliada do capital. Obxectivamente xa existe a base material para a construción da sociedade socialista, o obstáculo é o capitalismo e a loita xa está definida, a práctica poranos a cada cal no seu sitio.
Europa non poderá evitar o seu deriva cara ao estado autoritario e policial, un réxime de ditadura explícita, inicialmente con consenso social e logo cunha resposta social e política crecente. Cando a esquerda deste país non é capaz de protestar polas accións militares das forzas mercenarias españolas no Índico é cando está perdida, por iso a confrontación coa estratexia política co bloque de poder en todos os campos é o punto de partida para calquera proposta e tamén para calquera análise. Nese escenario as organizacións revolucionarias imos saír adiante con enorme forza, e o PCPE dun xeito especial.
Fai uns días a vosa organización subscribiu unha declaración conxunta con 20 Partidos Comunistas e Obreiros europeos sobre o carácter da UE e o carácter da loita que deberían levar a cabo os pobos de Europa. Que importancia pode chegar a ter esta iniciativa?
Iso que aparece na véspera electoral é a expresión dun longo traballo de anos. foron moitos os encontros internacionais celebrados nos que se tivo unha gran capacidade de debate e achegamento de posicións. Ao principio non era raro acabar un encontro practicamente dicindo tan só que nos vimos e máis nada. Pero con ese traballo fóronse resolvendo algunhas cuestións e establecéronse acordos cada vez de maior calado.
Como parte dese traballo internacional situábase sempre a necesidade dun ámbito europeo de relación entre as organizacións comunistas. Este documento é a expresión de que esa realidade avanza, e precisamente nun tema que fai anos non fora tan fácil. É, xa que logo, un documento histórico, un documento que pode marcar un antes e un despois. Creo que será así.
Supoño que nos próximos meses daremos a coñecer outras iniciativas tanto no ámbito europeo como no internacional. Non todos os pasos serán tan espectaculares, outras veces son pequenos pasos necesarios para avances posteriores. Pero o importante é que creo hai base suficiente para que isto continúe despois e que unha coordinación comunista internacional vaia cobrando forza.
Á súa vez isto supón un deslinde coas distintas posicións do reformismo que axudan ao sostemento da dominación imperialista. Iso tamén ten unha gran importancia.
Aínda que non parece que a cidadanía teña moitas dúbidas en achacar a crise actual ao modelo neoliberal e os comportamentos e falta de control do sistema financeiro, a esquerda non está conseguindo canalizar ese descontento. O aumento do malestar político non se traduce nun aumento da súa forza, organización ou capacidade de intervención. Por que credes que ocorre isto? Que responsabilidade ten a propia esquerda?
Nós estamos analizando desde o principio da crise cal é a subxetividade da clase obreira e os sectores populares. Pulsando o seu estado de ánimo, a súa conciencia. Estase a dar un pulso entre as forzas do bloque dominante burgués e as forzas populares por gañar a conciencia da clase. Desde o goberno e os seus aliados (que é todo o arco parlamentario) chámase ao pobo á paciencia e á resignación ata que isto pase, para volver -dinlles- despois outra vez á economía-casino.
O noso traballo é o de explicar que a crise non é do neoliberalismo nin da financiarización, que a crise é sistémica e de longo ciclo. E que o capital só a vai remonta sobre a base da esclavización da clase e o espolio militar do planeta, se a clase obreira non loita. E a clase hoxe escoita a voz dos comunistas, comprende a nosa análise e compártea. Pero aínda non se dá a situación na que a clase decida pasar á acción. Toda a superestructura de dominación está traballando para evitar ese paso.
O PCPE non está hoxe na lóxica da derrota, senón na lóxica do combate e da ofensiva.
Canto tardará en iniciarse o proceso de mobilización? Iso non o podemos precisar con data, pero o proceso está empezando e a situación dos próximos meses acelerará máis esa situación.
O PCPE todas as semanas fai decenas de actividades con sectores de traballadores e do movemento popular que van atopando respostas cada vez máis amplas. Queremos estar á cabeza do proceso e temos confianza en conseguilo. Sería importante que outras forzas de esquerdas saian da súa indolencia e se incorporen a esta dinámica da loita de clases.
Que importancia ten para o PCPE o resultado das eleccións? Que resultado esperades obter?
O noso resultado debe ser mellor que nas convocatorias anteriores, fixemos moito traballo, as condicións cambian e a nosa política enténdese mellor. Pero sabemos que o voto comunista, que é un voto moi consciente, costa traballo ilo gañando.
Cantos máis votos teña o PCPE máis forza terá a clase obreira para organizar a defensa dos seus intereses. Para a militancia tamén é un aliciente un bo resultado electoral. Pero sempre preparamos á organización para que teña a disposición de aceptar un resultado electoral que nos pareza insuficiente.
O PCPE non vai de elección en elección. O PCPE loita todos os días e as eleccións son unha batalla máis.
Que vai ocorrer logo das eleccións do 7 de xuño? Espera o PCPE algún tipo de cambio ben sexa en Europa, ben no Estado español?
Non creo que vexamos ningún cambio neste escenario. Quizais un aumento do voto da dereita histórica como expresión da involución do sistema? Poida que se exprese algo disto, pero como a abstención en xeral será alta non é fácil facer un prognóstico neste sentido.
Poderías puntuar do 1 ao 10 aos seguintes líderes políticos? Zapatero, Obama, Fidel, Chavez, Felipe González, Julio Anguita, Gorbachov, Evo Morales, Correa.
Non me gusta a min o tema dos personalismos. Sempre as persoas son expresión de procesos, do lado da barricada no que se atopa cada cal.
Fidel, xunto con Evo, Chávez e Correa están empuxando na dirección do futuro dos pobos. Fidel coa vantaxe de que ten un currículo incuestionable.
Zapatero, Obama, Felipe González e Gorbachov están ao lado do crime, da explotación e do espolio. Ningún deles meréceme ningunha consideración, senón o meu máis absoluto desprezo.
En canto a Anguita direiche que foi o que nos expulsou de Esquerda Unida, cando eramos forza fundadora, e que o fixo coas peores formas con que se poida actuar na política...
