"Proceso electoral do 23-N foi transparente"
"A dereita europea xa non pode dicir que hai ditadura en Venezuela"
"O PSUV debe enfrontarse á loita de clases no seu interior"
"O Estado debe controlar o investimento produtivo con interese social"
O economista italiano, Luciano Vasapollo, profesor da Università degli Studi dei Roma A Sapienza, estivo no noso país como observador internacional no proceso do 23-N. Tribuna Popular e Debate Aberto conversaron en exclusiva con el sobre os resultados electorais e a conxuntura actual do proceso revolucionario venezolano.
Caracas, 27.11.08. Modaira Louro Prensa TP/FDA
Modaira Louro: No seu rol de observador internacional cal é a súa impresión do proceso electoral venezolano realizado o 23 de novembro?
Luciano Vasapollo: O proceso do 23 de novembro foi transparente. O Consello Nacional Electoral brindounos todo o apoio e a información aos observadores internacionais. Desde o punto de vista técnico, eu como profesor de estatística económica, estou positivamente impresionado. O proceso automatizado é moi bo, excelente, porque permite o coñecemento inmediato do resultado. Hai moita precisión. De xeito manual pódense cometer erros. En Italia, en Europa, en xeral, non temos un sistema tan avanzado. O noso sistema é manual e hai que recoñecer o avance do sistema electoral venezolano co voto electrónico na parte tecnolóxica.
En xeral, houbo moito civismo, moita tranquilidade durante a xornada electoral. Admiro tamén o desempeño as forzas armadas, o seu traballo de colaboración, un papel importante e positivo, de disposición de axudar ao cidadán. Os reservistas cumpriron un gran labor de apoio ao elector. Hai que destacalo porque en Europa Xeralmente, as forzas armadas nestes procesos cumpren un rol soamente de prevención de desordenes, é dicir un papel represivo e non de axudar e de colaborar coa poboación civil no proceso tal e como o fixeron aquí as forzas armadas.
En canto á auditoría, estaba a parte electrónica e a parte física de comprobación dos votos e foi moi transparente todo, moi claro.
A xente que pediu que se interrompese ás 4 da tarde o proceso porque supostamente xa se terminou o lapso, non tiña razón. Os centros que non se pecharon foi porque, tal e como o sinala a normativa electoral, presentaban xente en cola aínda. Como observador, non como político, máis tarde falareiche como político, penso que o 23 de novembro deuse un gran avance da democracia venezolana, a estrutura do proceso, a forma como se deu, garante unha democracia plena, unha democracia consolidada.
MR: E como político? É necesario sinalar que vostede ademais dun eminente intelectual é militante activo, coordinador nacional de Réte dei Comunista italiana, moi ligado a importantes sectores sindicais no seu país.
LV: Agora non che falo como observador senón como dirixente político. A dereita europea xa non pode dicir que hai ditadura en Venezuela. Confírmase a tendencia de parte do pobo de apoiar a Chávez, de apoiar a súa proposta socialista, xa que logo non é unha derrota entón. Pero tamén é certo que hai contradicións. Un proceso revolucionario forte non se pode permitir perder espazos tan importantes como o estado Miranda e a Alcaldía Maior, polo significado simbólico que teñen.
A oposición venezolana non é forte, non é unha oposición que se poida dicir que tiña méritos organizativos e políticos para obter a alcaldía maior e Miranda. Por iso asombra a derrota de Diosdado Cabello, que parecía un líder forte do proceso. Significa que hai un problema de relación entre o Partido, refírome ao PSUV, da sua dirixencia e a xente.
Había problemas coa eficiencia das xestións, con non resolver as necesidades da xente: a recolección do lixo, a inseguridade e outros flaxelos. Hoxe tense que seguir adiante pensando que unha cousa é o partido cun fin electoral e institucional e outra cousa é o partido con formación ideolóxica de cadros que se ocupa do traballo coa xente, coas masas, cos sindicatos, cos movementos sociais, porque pola contra sucederá o que xa sucedeu.
Criticas que vou facer son de parte dun intelectual e militante revolucionario amigo e irmán do PSUV e do proceso revolucionario socialista bolivariano e a crítica é entre irmáns e revolucionarios.Nun proceso de transición como o de aquí, a loita de clases está presente en todas partes e o PSUV debe enfrontarse a unha loita de clases no seu interior. Isto dígoo con moita responsabilidade. Ao exterior está a loita coa burguesía, coa dereita, co fascismo, co imperialismo. Ao interior, con oportunistas, xente que só está por un cargo, sen verdadeiro compromiso revolucionario. Eu falo como revolucionario e como amigo do proceso e espero que esta crítica sexa para dar forza ao proceso.
A presenza comunista é importante non só en Venezuela senón en todas partes do mundo, porque neste momento histórico para a superación do modo de produción capitalista a loita ten que ter un contido de loita de clases. Sen esta perspectiva, só lograranse certos avances pero non a transformación do modelo capitalista. Ese é o aporte dos comunistas neste e en todos os procesos revolucionarios.
MR: Vostede é un economista marxista Como explica a actual crise económica e financeira mundial?
LV: Os economistas marxistas non pensamos que é unha crise financeira como os neokeynesianos. Nós pensamos que esta non é unha crise financeira. É unha crise económica, estructural e sistémica do capitalismo, que se iniciou aproximadamente en 1971 coa firma do acordo de Bretton Woods, cando EEUU impuxo a súa lóxica de acumulación e quitou o respaldo da reserva áurea á moeda. Isto permitiu crear unha economía baseada na débeda, na débeda interior, exterior, pública e privada. EEUU como superpotencia militar impuxo o seu sistema económico.
Nós non creemos que se trate de aliviar ao modo capitalista. O modelo de acumulación do capital está en crise. Non significa que non está acumulando riquezas, senón que non o fai de xeito idóneo para a súa expansión. Esta crise é peor que a do 29, porque esa só era económica e financeira. Hoxe o capitalismo mostra que non pode sobrevivir porque a crise económica e financeira vén acompañada de crise monetaria, ambiental, de alimentación, enerxética, ética e moral do capital. Isto non significa que o capitalismo fracasará só. Necesita unha subxetividade de clase, unha subxetividade revolucionaria que transforme a crise nun novo modo de produción que para nós ten que ser o socialismo. Hoxe esa subxetividade de clase, está en mans de movementos que non teñen a forza de producir os cambios. Con todo, non se pode confundir a estratexia coa táctica. A estratexia comunista ten que ser non axudar a resolver a crise capitalista, senón agudizar o conflito de clases, o conflito social en forma de reivindicación táctica, como a loita dos obreiros pola redución da xornada laboral, mellóras das condicións salariais, as nacionalizacions de empresas estratéxicas, pero sempre relacionada ao aspecto estratéxico de conquistar nesa reivindicación táctica un momento de poder político para a clase obreira, para impulsar a trasformación cara ao socialismo.
MR: Con respecto a Venezuela, vostede como especialista, Que efecto pode traer a crise sobre a nosa economía?
LV: Nesta crise xeral do capitalismo, vaise a profundar a división social e a división internacional do traballo. Venezuela ten un rol particular debido á súa condición de país productor de petróleo. O próximo ano vaise profundar a crise e vaise profundar a dependencia energética e virá un gran problema en canto á importación e exportación internacional de cru. O presidente Chávez debe darlle ao país unha estrutura produtiva. Esta estrutura pódese xerar a partir da nacionalización da banca, para controlar o futuro do tipo de investimento, que debe ser eminentemente investimento produtivo pero con carácter social, que permita a asistencia médica, a educación, a vivenda para a poboación. Por iso o control da banca debe estar en mans do Estado, si non as reservas esgotaranse e farase difícil ter recursos para os programas sociais. En segundo lugar, hai que darlle á xente un sistema produtivo, darlle ao pobo unha mentalidad distinta, colectiva, porque si o Estado é só asistencialista, a mentalidade sempre vai ser individualista: "O goberno tenme que dar". Si o Estado controla o sistema produtivo nacional diversificado, onde participen cooperativas, empresas sociais, distritos produtivos socialistas, significa dar unha forza produtiva, dar a conciencia de clase á xente que entraría nunha dimensión de relacionamento colectivo e non individual.
Chávez fixo moitas cousas boas e positivas, dignificou ao pobo venezolano, pero logo de 10 anos, hai que consolidar a produción.
É necesario nacionalizar pero con sentido socialista. Moitos gobernos de dereita nacionalizan. Cando é que a nacionalización é de carácter socialista? Cando se ocupa non da pequena empresa, senón cando se ocupa das empresas estratéxicas, dos bancos, dos grandes sectores produtivos e do sistema financeiro para garantir o investimento produtivo pero con carácter social.
A transición socialista é longa pero ten que iniciarse inmediatamente con formas de relación non monetaria, onde se recoñeza o rol do mercado pero sen pasar polas leis da acumulación do capital e dando resultados sociais.
MR: Que papel xoga o movemento comunista internacional ante esta crise do capitalismo mundial?
LV: Para os comunistas que temos relación coas masas, cos traballadores, co mundo sindical, tense que ir en dúas direccións: no ámbito internacional e no ámbito nacional.
O carácter xeral da crise é internacional. O imperialismo norteamericano e europeo están en crise, o único xeito de responderlle é cunha nova Internacional Comunista, os comunistas teñen que dar resposta ao capitalismo e ao imperialismo de xeito internacional.
A niveis nacionais, si os movementos non se suscitan tomar o poder para cambiar a forma de produción pódese dar unha pequena transformación progresista pero non un cambio social, un cambio de sistema.
En Italia a situación é moi difícil. O triunfo histórico que tiña o partido comunista tradicional na clase obreira e traballadora perdeuse. Por iso o grupo noso non se chama partido senón rete (rede).Os partidos non se decretan. Hoxe hai que reforzar a relación coas masas, cos sindicatos de base, cos movementos sociais e logo de fortalecer eses aspectos, constrúes o partido.
Por iso vexo que en Venezuela, sen ánimo de dar consellos ou recomendaciones, é necesario respectar a presenza do Partido Comunista. Neste momento a súa existencia é fundamental para dar ao proceso revolucionario unha referencia política baseada na loita de clases e na visión do socialismo científico. A súa presenza é fundamental como referencia ideolóxica. En cada país, o movemento comunista debe evaluar as súas realidades e momentos históricos e actuar respecto diso.
Luciano Vasapollo, profesor da Università degli Studi dei Roma A Sapienza
