ACHEGA PARA UNHA VALORACIÓN DAS ELECCIÓNS AO PARLAMENTO VASCO 2009 DESDE UNHA PERSPECTIVA VASCA E COMUNISTA
Xoves 12 de marzo de 2009 por CEPRID
CEPRID
Recentemente coñecidos os resultados das eleccións do 1 de marzo na Comunidade Autónoma Vasca (CAV) todos os medios de comunicación e os partidos políticos oficialistas iniciaron as súas elucubracións en torno ao futuro ocupante do Palacio de Ajuria-Enea, facendo abstracción das cuestións fundamentais que ocorreron na CAV e dando por bo un proceso electoral que, desde o seu inicio, estivo viciado. Porque o primeiro que chama a atención das valoracións dos distintos partidos políticos é a submisión, a aceptación dun proceso prostituído desde os seus inicios, cando por decisión dos poderes do estado, a Esquerda Abertzale foi saboteada e anulouse a capacidade de participación política por centos de miles de vascos. Nisto non hai nin dereita nin esquerda; todos se aprestaron a recoller máis, ao haber un menos na repartición.
Un proceso viciado de orixe, antidemocrático, que posibilita que fronte á constancia de que existe unha realidade sociolóxica concreta, imponse unha realidade política institucional distinta. E os que parece que van perder a súa xestión tras tres décadas, levantan agora a voz -só agora e de forma totalmente interesada- para denunciar esa circunstancia anómala. Así, os autodenominados partidos constitucionalistas, que nunca obtiveron o apoio suficiente para xestionar o goberno de Lakua, teñen agora as mans libres para desfacer ao seu antollo polas consecuencias últimas da aplicación dunha fascista, por antidemocrática, Lei de Partidos.
Quedar, polo tanto, ante a árbore, é dicir, o feito de que os "constitucionalistas", os estatalistas, fanse co Goberno de Vitoria-Gasteiz, non pode evitar que vexamos o bosque e o analicemos, é dicir, que hoxe máis que nunca a realidade institucional da CAV, tanto no Parlamento Vasco, nas Xuntas Xerais como en moitos Concellos está construída sobre a imposición e a ausencia de democracia. Iso é extensible á situación que se vive en Nafarroa, substancialmente igual. Parecese que quixésemos construír un "mundo ideal" onde o que non vexamos non exista, aínda que a realidade sexa todo o contrario.
Neste sentido, ante esta situación diáfanamente antidemocrática, a postura de Euskal Komunistak-PCPE rexorde como exemplo de coherencia e decisión política, máis aló das dificultades que para a comprensión da nosa decisión poidan ter outras organizacións de esquerda. Agora ben, esta decisión tamén obriga a Euskal Komunistak-PCPE, aínda que estas cuestións desenvolverémolas ao final da proposta de valoración.
Queremos, polo tanto, partindo desta caracterización das eleccións do 1 de marzo, analizar o contexto xeral detallando catro cuestións fundamentais: unha análise dos resultados en sentido estrito, tanto nas filas do saínte tripartito como na oposición estatalista, a postura de Euskal Komunistak-PCPE e os retos que a nosa organización haberá de afrontar nun futuro inmediato en Euskal Herria unha vez iniciado o seu desenvolvemento organizativo.
1.- Análise dos resultados
1.1. Os partidos do tripartito gobernante
Atendendo exclusivamente ás matemáticas hai dous claros triunfadores nestas eleccións: Juan José Ibarretxe e o PSE-EE. Apuntamos Juan José Ibarretxe e non EAJ/PNV de forma consciente, porque é ben coñecida a fragmentación existente dentro do PNV entre aqueles próximos ao Lehendakari e a quen apostaron por unha vía máis soberanista (utilícense todas as comiñas necesarias) e aqueles encabezados polo presidente de Euskadi Buru Batzar, Iñigo Urkullu, quen renunciou definitivamente a calquera aspiración soberanista. Juan José Ibarretxe foi capaz de aglutinar ao redor da súa persoa a fama de bo xestor que acompaña ao PNV, ao mesmo tempo que eclipsou -quizais de forma definitiva- aos seus socios de goberno, Eusko Alkartasuna e Ezker Batua, que quedaron diluídos nunha xestión ineficaz e de deficiente proxección mediática.
Ibarretxe foi en solitario, polo tanto, quen recolleu o voto da xestión, ademais de recibir o voto do "máis vale malo coñecido", práctica moi habitual nas filas abertzales. E mentres o PNV melloraba en solitario os votos recibidos hai catro anos pola coalición PNV-EA, este último e Ezker Batua desintegraronse e coñeceron as dificultades que ten tratar de facer sombra a un xigante. Para ambos os partidos a súa baza electoral era a xestión realizada no Goberno Vasco. Con todo, existen diferenzas importantes entre ambos.
Así, mentres Eusko Alkartasuna presentou a súa aposta pola creación dun polo soberanista distante do PNV como outra baza electoral, e na que se empeñou persoalmente o seu Presidente Unai Ziarreta, Ezker Batua levou os seus "logros" en materia de vivenda e política social como argumento electoral para reagrupar as filas da Esquerda, sen conseguilo.
No caso de Eusko Alkartasuna queda claro que o seu espazo político non pode construírse á sombra do PNV posto que este demostra en cada cita electoral a súa capacidade de fagocitar a próximos. Cando Ziarreta apelou a necesidade dunha EA forte para construír un polo soberanista pacífico (traendo á memoria colectiva, sequera timidamente, a experiencia de Lizarra-Garazi) quixo desmarcarse do PNV e, ao mesmo tempo, en competencia con Aralar, levantar a bandeira do soberanismo pacifista. Seguramente este intento non será baldío e retomarase máis adiante pero a figura de Ziarreta (que nin sequera foi elixido deputado) xa é historia na política vasca. O de Ezker Batua non deixa de ser sintomático a pesar de ser perfectamente previsible. Poucas campañas espertaron tanta perplexidade como a de EB cando, reclamando o orgullo de "ser de esquerdas", obviar a súa presenza no goberno coa dereita rexionalista, coma se dunha simple anécdota se tratase. Nestes momentos de crise económica, Ezker Batua apelaba ao voto denunciando a firma de EREs, obviando que eses mesmos EREs os firma o goberno do que toma parte
Apelar ao sentimento de esquerda, ao "ser vermello", á revolta, cando na práctica Ezker Batua está deseñada para sobrevivir no marasmo institucional, para xestionar calquera minucia, é caer en flagrante contradición que o elector vasco apreciou inmediatamente. O mesmo Javier Madrazo, candidato a Lehendakari foi dura e exemplarmente castigado en Bizkaia, onde nin sequera obtivo a súa acta de deputado. Tampouco podemos esquecer que Ezker Batua vén sufrindo nos últimos meses unha forte convulsión interna que provocou a saída pública de decenas de cargos internos e/ou institucionais, que minaron máis se cabe a credibilidade dun candidato máis preocupado por renovar a súa cota de poder que construír unha alternativa de esquerdas real.
Aínda por riba, Eusko Alkartasuna e Ezker Batua, tras denunciar timidamente a ilegalización da Esquerda Abertzale, caeron como voitres a tratar de rascar calquera resto do que puidesen apropiarse. O fracaso salta á vista.
O último sostén do goberno Ibarretxe, testemuñal pero cada vez máis mediáticamente protagonista, foi Aralar. Esta formación, que pasou dun só deputado a catro, preséntasenos como a grande sorpresa e a "esperanza branca" daqueles que aspiran a unha Euskal Herria coa esquerda domesticada. Con todo, ben mirados, os sesenta mil votos de Aralar non chegan aos cen mil habituais de Euskadiko Ezkerra nos 80, exemplo máximo da política de esquerda arrepentida, e distan moito de chegar aos pouco máis de cen mil votos nulos.
Aralar fixo a campaña con alfombra vermella e luces de neón; e este aparato desenvolvérono tanto medios de masas concretos de Madrid (o papel do grupo Prisa non pode pasar desapercibido) como os oficiais do PNV na CAV, a EITB. Fronte á Esquerda Abertzale ?violenta? e ?radical?, Aralar vendeu a súa imaxe de Esquerda ?civilizada? e ?pacifista?, o que foi impulsado polos medios antes mencionados. Non podemos obviar que certo sector independentista, farto da inoperancia da estratexia político-militar, puido buscar en Aralar un refuxio conxuntural. Con todo Aralar xa deu mostras na mesma noite electoral de cales son as súas prioridades: correr aos brazos do PNV e buscar un anaco da torta institucional coa que poder desenvolver ?políticas de esquerda?.
Basta facer un simple exercicio de memoria inmediata para percibir que Aralar non realizou ningunha mobilización social nas rúas vascas, que a súa implicación ante a crise foi a de aplaudir a política de Ibarretxe e que a estratexia de Aralar está deseñada para ser desenvolvida exclusivamente en despachos de caras moquetas. Ao tempo.
En resumo, os votantes identificaron o goberno do tripartito co proxecto político do PNV. Aqueles que comparten este proxecto, xa sexa como mal menor ou por outras razóns, votaron a Ibarretxe e non aos socios menores, e estes últimos non souberon presentarse como unha opción diferenciada e que determine de forma sustantiva as políticas do país.
Non hai nada de estraño nesta percepción. Os 30 últimos anos tiveron unha liña clara de continuidade na CAV, sen que a constitución do tripartito marque ningún punto de inflexión. Como sinala un recente informe o colectivo Elkartzen, estes 30 últimos anos de goberno do PNV significaron a destrución do tecido industrial (Euskalduna, a Naval, Altos Fornos,...); o abandono do sector primario (que achega menos dun 1% ao PIB); a aposta polas grandes superficies comerciais, en detrimento do pequeno e mediano comercio; o recorte do gasto social (once puntos porcentuais por baixo da media europea); a privatización dos servizos públicos; unha economía especulativa en torno ao sector da construción (inmobiliaria, TAV, autoestradas,...); a eliminación constante de impostos ás empresas e o aumento da carga fiscal sobre os e as traballadoras.
Desde unha perspectiva de clase, non hai ningunha medalla que porse por formar parte dos gobernos responsables desta situación na CAV. En campaña electoral, o único argumento do tripartito foi apelar todo o máis emocional: a comparación con España. Con todo, por moito que o desemprego sexa máis baixo na CAV (10-6%) que no resto do Estado (14-8%), a taxa segue estando moi por baixo da media europea (7-6%). Ata aínda que os indicadores fosen mellores, unha política de clase e nacional esixe medidas incompatibles cun goberno tripartito no que participe o PNV. A experiencia é a mellor proba desta afirmación.
1.2. Os partidos constitucionalistas
Aparentes triunfadores, os partidos constitucionalistas (PSOE, PP e UPyD) foron quen deseñaron estas eleccións ao seu gusto, a propósito que a ilegalización da esquerda Abertzale provocaría unha deformación da realidade sociopolítica de tal calibre que podía permitirlles chegar a cotas de poder que apenas cataron en trinta anos. A ilegalización das listas independentistas foi consecuencia dunha aposta dos Poderes do Estado para desvirtuar a realidade institucional e aparcar calquera vontade de modificación do marco estatutario. Esta aposta cumpre xa cinco anos e ademais de tratar de someter á esquerda combativa busca anular calquera posible iniciativa similar ás de Lizarra-Garazi ou outras que se alimentaron entre as forzas nacionalistas vascas.
Patxi López está chamado a ser o novo Lehendakari da CAV, pero o haberá de ser someténdose á política reaccionaria do PP. Recordemos que antes da campaña electoral o candidato do PP, Basagoiti, xa reclamou para si as consellerías de Educación e Interior, adiantando o que sería o seu principal obxectivo en caso de chegar ao poder: controlar o sistema educativo vasco e o eúscaro (é dicir, reducir máis se cabe a presenza do eúscaro na vida cotiá dos vascos en aras da delirante defensa do castelán) e controlar a Ertzaintza, para impulsar a represión contra todos aqueles que ousen levantar a voz.
O PSOE pode gobernar, pero o terá que facer pagando todos e cada un dos seus días a peaxe correspondente ao PP. Pacto contra natura? Pouca importancia ten a natureza das cousas no estado español, cando de Euskal Herria se fala.
UPyD viuse claramente beneficiada polo baratos que son os escanos en Araba. Apenas seis mil votos foron suficientes para darlle un escano que, aínda por riba, pasa a ser determinante. Araba xa viviu o fenómeno de Unidade Alavesa, onde a extrema dereita vestida de foralismo campou ás súas anchas durante unha década, ata que a lóxica desintegróu o proxecto. Agora que a extrema dereita prostitúe os termos de ?democracia? e progreso?, era previsible que nese campo e con ese abono UPyD alcanzase representación institucional, porque no caso de Bizkaia e Gipuzkoa o número de votos foi absolutamente testemuñal.
Isto é produto dunha enxenieria electoral deseñada para favorecer as opcións estatalistas, que historicamente teñen maior implantación na circunscrición de Araba. Este sistema foi imposto durante o mal chamado proceso de ?Transición?. Deste xeito, cada circunscrición da CAV (Araba, Gipuzkoa e Bizkaia) ten o mesmo número de representantes (25), co resultado de que no Parlamento de Gazteiz, un deputado por Araba é elixido por seis mil votos, mentres que un por Bizkaia necesita preto de oitenta mil. Isto desvirtúa a representatividade do Parlamento, no que as opcións estatalistas están claramente sobredimensionadas.
Mesmo desde unha perspectiva burguesa da democracia, a situación na CAV é profundamente irregular. A ilegalización de candidaturas súmase a un sistema con graves carencias en canto a representatividade. Nun contexto electoral de choque entre un bloque ?nacional? e outro bloque estatalista, a maioría social está claramente adulterada.
1.3. Os votos nulos
A aposta polo voto nulo é dura e arriscada. Dura porque se incita a miles de vascos a facer continuo testemuño da súa vontade política, sen que esta teña posibilidade de concretarse en praxe; e arriscada porque, perdido o carácter inicial de sorpresa, está creando un certo pouso de desilusión en persoas que ven pasar os ciclos electorais, sen que se albisque solución algunha ao problema da representatividade de máis de cen mil vascos. Porque, a pesar de todo, máis de cen mil vascos da CAV deron o seu apoio á alternativa máis combativa e iso non pode, nin moito menos, desprezarse.
Unha aposta deste tipo noutro lugar, espertaría a admiración e a solidariedade de todos; con todo, aínda entre a esquerda máis combativa do estado, séguese desprezando esta actitude política, cando non aceptando coma se fose consecuencia dos erros da mesma Esquerda Abertzale. Máis aló das obxectivas diferenzas estratéxicas que temos coa Esquerda Abertzale, desde unha perspectiva comunista revolucionaria non queda senón aplaudir a determinación deses milleiros de persoas que, a pesar de todas as dificultades, continúan apostando por un modelo social e nacional novo.
2.- A postura de Euskal Komunistak-PCPE
A pesar de facerse no último momento, xa é coñecida a postura de Euskal Komunistak-PCPE: o apoio ao voto máis combativo, ao voto rebelde que non se contabilizaba. Cónstanos que este posicionamento foi recibido con agradable sorpresa por aqueles que esperaban de Euskal Komunistak-PCPE o que foi histórico no ?comunismo? estatal, é dicir, posturas xacobinas en defensa da unidade do estado, facendo abstracción da necesaria implicación dos marxistas-leninistas vascos en defensa da democracia, a liberdade e as condicións da clase traballadora e clases populares. A moi recente e escasa implantación de Euskal Komunistak-PCPE en Euskal Herria fai supor a escasa incidencia cuántica que tivo a nosa postura no montante xeral dos votos nulos; con todo, consideramos que cualitativamente Euskal Komunistak-PCPE deu un paso que ha de ser irreversible na defensa de posturas combatentes e comprometidas.
Non se trata, evidentemente, de facer seguidismo de ningunha estratexia. A nosa solidariedade non pode confundirse con adhesión ou difuminación. Non. Euskal Komunistak-PCPE o que quixo e logrou foi colocarse no lado xusto da barricada que lle corresponde. quixemos xunto á nosa modesta mensaxe (polo que a difusión refírese, non en canto a claridade e contundencia) alzar a bandeira vermella do comunismo, na convicción de que é necesaria esta alternativa, de que hai un sector combativo vasco que espera de marxistas-leninistas vascos actitudes de coherencia e compromiso, lonxe daqueles que, sendo herdeiros da historia do EPK-PCE, acabaron dormitando á sombra da dereita, contando as súas moedas de ouro e facendo as contas da leiteira.
A defensa do Dereito de Autodeterminación non pode ser só un slogan; por iso quixemos apostar polo voto combativo. A defensa do Socialismo non pode ser un arco da vella de mil cores que difumine o vermello ata facelo irrecoñecible; por iso, a aposta de Euskal Komunistak-PCPE considerámola adecuada. E a defensa da República Socialista como novo modelo de estado que supere a reaccionaria monarquía que acatan os demais, ha de recobrar o prestixio perdido debido a aqueles que recordan só un día ao ano que modelo de estado necesita a clase obreira para poder recobrar dignidade e liberdade.
3.- Retos de Euskal Komunistak-PCPE
Euskal Komunistak-PCPE apareceu ante a sociedade vasca de forma tímida o pasado ano cando presentou en Araba, Bizkaia e Nafarroa as súas candidaturas ao Congreso e Senado de Madrid. Non puidemos estar presentes en Gipuzkoa, o que deixaba en evidencia as nosas limitacións, pero o paso dado foi importante. De todos os xeitos, a campaña foi modesta tanto polas limitacións organizativas como pola conxuntura política na que se mesturaban ilegalizacións xunto a unhas eleccións de marco estatal.
Ese primeiro paso coñeceu un segundo. Certo é que decidimos non presentarnos pero a decisión política, sustentada nunha análise da conxuntura vasca, e co engadido da aposta pola petición de voto combativo supón un novo paso en aras de conseguir a necesaria referencialidade entre os comunistas vascos. E aí radica, na nosa opinión, un dos retos de Euskal Komunistak-PCPE: superar o desprestixio do ?comunista estatal?, moi difundido en Euskal Herria e herdanza directa do labor anticomunista e antirrevolucionario que desempeñou especialmente o EPK-PCE nas últimas décadas, ata levarlle á súa virtual desaparición nunha Ezker Batua totalmente descafeinada.
Pero a nosa aparición non foi unicamente electoral, senón que esta última foi a consecuencia da nosa incipiente loita en distintas frontes e movementos sociais. Reivindicamos un modelo de militante de rúa, un cadro comprometido coas loitas sociais e da clase obreira. A batalla electoral, aínda que útil, non debe ser máis que un altofalante que fortaleza e difunda as loitas desenvolvidas polo partido, polos seus aliados e polos movementos nos que participe. O sentido unitario do noso traballo e a nosa proposta dunha fronte de esquerdas, son os nosos sinais de identidade. Só así se avanza cara á sociedade nova, sen caer no perigo de que a posible presenza nas institucións corrompa aos representantes da organización e ao mesmo partido.
Euskal Komunistak-PCPE deu os seus primeiros pasos, lentos pero seguros. Imos agrupando a persoas de diferentes procedencias ideolóxicas que queren construír unha nova referencia, que reivindique sen complexos o marxismo-leninismo, o seu compromiso coa clase obreira vasca e cos sectores populares combatentes. Euskal Komunistak-PCPE ten que reflexionar sobre a alternativa a ofrecer á mocidade e á clase obreira vascas, á vez que queremos achegar ao noso partido as nosas análises da realidade vasca para co obxectivo último de que todo o Partido Comunista dos Pobos de España sexa capaz de desenvolver unha política claramente revolucionaria, comunista tamén en Euskal Herria. Estamos seguros de que os próximos meses serán prolixos en acontecementos.
Euskal Komunistak-PCPE
Euskal Herria, 4 de marzo de 2009
Xoves 12 de marzo de 2009 por CEPRID
CEPRID
Recentemente coñecidos os resultados das eleccións do 1 de marzo na Comunidade Autónoma Vasca (CAV) todos os medios de comunicación e os partidos políticos oficialistas iniciaron as súas elucubracións en torno ao futuro ocupante do Palacio de Ajuria-Enea, facendo abstracción das cuestións fundamentais que ocorreron na CAV e dando por bo un proceso electoral que, desde o seu inicio, estivo viciado. Porque o primeiro que chama a atención das valoracións dos distintos partidos políticos é a submisión, a aceptación dun proceso prostituído desde os seus inicios, cando por decisión dos poderes do estado, a Esquerda Abertzale foi saboteada e anulouse a capacidade de participación política por centos de miles de vascos. Nisto non hai nin dereita nin esquerda; todos se aprestaron a recoller máis, ao haber un menos na repartición.
Un proceso viciado de orixe, antidemocrático, que posibilita que fronte á constancia de que existe unha realidade sociolóxica concreta, imponse unha realidade política institucional distinta. E os que parece que van perder a súa xestión tras tres décadas, levantan agora a voz -só agora e de forma totalmente interesada- para denunciar esa circunstancia anómala. Así, os autodenominados partidos constitucionalistas, que nunca obtiveron o apoio suficiente para xestionar o goberno de Lakua, teñen agora as mans libres para desfacer ao seu antollo polas consecuencias últimas da aplicación dunha fascista, por antidemocrática, Lei de Partidos.
Quedar, polo tanto, ante a árbore, é dicir, o feito de que os "constitucionalistas", os estatalistas, fanse co Goberno de Vitoria-Gasteiz, non pode evitar que vexamos o bosque e o analicemos, é dicir, que hoxe máis que nunca a realidade institucional da CAV, tanto no Parlamento Vasco, nas Xuntas Xerais como en moitos Concellos está construída sobre a imposición e a ausencia de democracia. Iso é extensible á situación que se vive en Nafarroa, substancialmente igual. Parecese que quixésemos construír un "mundo ideal" onde o que non vexamos non exista, aínda que a realidade sexa todo o contrario.
Neste sentido, ante esta situación diáfanamente antidemocrática, a postura de Euskal Komunistak-PCPE rexorde como exemplo de coherencia e decisión política, máis aló das dificultades que para a comprensión da nosa decisión poidan ter outras organizacións de esquerda. Agora ben, esta decisión tamén obriga a Euskal Komunistak-PCPE, aínda que estas cuestións desenvolverémolas ao final da proposta de valoración.
Queremos, polo tanto, partindo desta caracterización das eleccións do 1 de marzo, analizar o contexto xeral detallando catro cuestións fundamentais: unha análise dos resultados en sentido estrito, tanto nas filas do saínte tripartito como na oposición estatalista, a postura de Euskal Komunistak-PCPE e os retos que a nosa organización haberá de afrontar nun futuro inmediato en Euskal Herria unha vez iniciado o seu desenvolvemento organizativo.
1.- Análise dos resultados
1.1. Os partidos do tripartito gobernante
Atendendo exclusivamente ás matemáticas hai dous claros triunfadores nestas eleccións: Juan José Ibarretxe e o PSE-EE. Apuntamos Juan José Ibarretxe e non EAJ/PNV de forma consciente, porque é ben coñecida a fragmentación existente dentro do PNV entre aqueles próximos ao Lehendakari e a quen apostaron por unha vía máis soberanista (utilícense todas as comiñas necesarias) e aqueles encabezados polo presidente de Euskadi Buru Batzar, Iñigo Urkullu, quen renunciou definitivamente a calquera aspiración soberanista. Juan José Ibarretxe foi capaz de aglutinar ao redor da súa persoa a fama de bo xestor que acompaña ao PNV, ao mesmo tempo que eclipsou -quizais de forma definitiva- aos seus socios de goberno, Eusko Alkartasuna e Ezker Batua, que quedaron diluídos nunha xestión ineficaz e de deficiente proxección mediática.
Ibarretxe foi en solitario, polo tanto, quen recolleu o voto da xestión, ademais de recibir o voto do "máis vale malo coñecido", práctica moi habitual nas filas abertzales. E mentres o PNV melloraba en solitario os votos recibidos hai catro anos pola coalición PNV-EA, este último e Ezker Batua desintegraronse e coñeceron as dificultades que ten tratar de facer sombra a un xigante. Para ambos os partidos a súa baza electoral era a xestión realizada no Goberno Vasco. Con todo, existen diferenzas importantes entre ambos.
Así, mentres Eusko Alkartasuna presentou a súa aposta pola creación dun polo soberanista distante do PNV como outra baza electoral, e na que se empeñou persoalmente o seu Presidente Unai Ziarreta, Ezker Batua levou os seus "logros" en materia de vivenda e política social como argumento electoral para reagrupar as filas da Esquerda, sen conseguilo.
No caso de Eusko Alkartasuna queda claro que o seu espazo político non pode construírse á sombra do PNV posto que este demostra en cada cita electoral a súa capacidade de fagocitar a próximos. Cando Ziarreta apelou a necesidade dunha EA forte para construír un polo soberanista pacífico (traendo á memoria colectiva, sequera timidamente, a experiencia de Lizarra-Garazi) quixo desmarcarse do PNV e, ao mesmo tempo, en competencia con Aralar, levantar a bandeira do soberanismo pacifista. Seguramente este intento non será baldío e retomarase máis adiante pero a figura de Ziarreta (que nin sequera foi elixido deputado) xa é historia na política vasca. O de Ezker Batua non deixa de ser sintomático a pesar de ser perfectamente previsible. Poucas campañas espertaron tanta perplexidade como a de EB cando, reclamando o orgullo de "ser de esquerdas", obviar a súa presenza no goberno coa dereita rexionalista, coma se dunha simple anécdota se tratase. Nestes momentos de crise económica, Ezker Batua apelaba ao voto denunciando a firma de EREs, obviando que eses mesmos EREs os firma o goberno do que toma parte
Apelar ao sentimento de esquerda, ao "ser vermello", á revolta, cando na práctica Ezker Batua está deseñada para sobrevivir no marasmo institucional, para xestionar calquera minucia, é caer en flagrante contradición que o elector vasco apreciou inmediatamente. O mesmo Javier Madrazo, candidato a Lehendakari foi dura e exemplarmente castigado en Bizkaia, onde nin sequera obtivo a súa acta de deputado. Tampouco podemos esquecer que Ezker Batua vén sufrindo nos últimos meses unha forte convulsión interna que provocou a saída pública de decenas de cargos internos e/ou institucionais, que minaron máis se cabe a credibilidade dun candidato máis preocupado por renovar a súa cota de poder que construír unha alternativa de esquerdas real.
Aínda por riba, Eusko Alkartasuna e Ezker Batua, tras denunciar timidamente a ilegalización da Esquerda Abertzale, caeron como voitres a tratar de rascar calquera resto do que puidesen apropiarse. O fracaso salta á vista.
O último sostén do goberno Ibarretxe, testemuñal pero cada vez máis mediáticamente protagonista, foi Aralar. Esta formación, que pasou dun só deputado a catro, preséntasenos como a grande sorpresa e a "esperanza branca" daqueles que aspiran a unha Euskal Herria coa esquerda domesticada. Con todo, ben mirados, os sesenta mil votos de Aralar non chegan aos cen mil habituais de Euskadiko Ezkerra nos 80, exemplo máximo da política de esquerda arrepentida, e distan moito de chegar aos pouco máis de cen mil votos nulos.
Aralar fixo a campaña con alfombra vermella e luces de neón; e este aparato desenvolvérono tanto medios de masas concretos de Madrid (o papel do grupo Prisa non pode pasar desapercibido) como os oficiais do PNV na CAV, a EITB. Fronte á Esquerda Abertzale ?violenta? e ?radical?, Aralar vendeu a súa imaxe de Esquerda ?civilizada? e ?pacifista?, o que foi impulsado polos medios antes mencionados. Non podemos obviar que certo sector independentista, farto da inoperancia da estratexia político-militar, puido buscar en Aralar un refuxio conxuntural. Con todo Aralar xa deu mostras na mesma noite electoral de cales son as súas prioridades: correr aos brazos do PNV e buscar un anaco da torta institucional coa que poder desenvolver ?políticas de esquerda?.
Basta facer un simple exercicio de memoria inmediata para percibir que Aralar non realizou ningunha mobilización social nas rúas vascas, que a súa implicación ante a crise foi a de aplaudir a política de Ibarretxe e que a estratexia de Aralar está deseñada para ser desenvolvida exclusivamente en despachos de caras moquetas. Ao tempo.
En resumo, os votantes identificaron o goberno do tripartito co proxecto político do PNV. Aqueles que comparten este proxecto, xa sexa como mal menor ou por outras razóns, votaron a Ibarretxe e non aos socios menores, e estes últimos non souberon presentarse como unha opción diferenciada e que determine de forma sustantiva as políticas do país.
Non hai nada de estraño nesta percepción. Os 30 últimos anos tiveron unha liña clara de continuidade na CAV, sen que a constitución do tripartito marque ningún punto de inflexión. Como sinala un recente informe o colectivo Elkartzen, estes 30 últimos anos de goberno do PNV significaron a destrución do tecido industrial (Euskalduna, a Naval, Altos Fornos,...); o abandono do sector primario (que achega menos dun 1% ao PIB); a aposta polas grandes superficies comerciais, en detrimento do pequeno e mediano comercio; o recorte do gasto social (once puntos porcentuais por baixo da media europea); a privatización dos servizos públicos; unha economía especulativa en torno ao sector da construción (inmobiliaria, TAV, autoestradas,...); a eliminación constante de impostos ás empresas e o aumento da carga fiscal sobre os e as traballadoras.
Desde unha perspectiva de clase, non hai ningunha medalla que porse por formar parte dos gobernos responsables desta situación na CAV. En campaña electoral, o único argumento do tripartito foi apelar todo o máis emocional: a comparación con España. Con todo, por moito que o desemprego sexa máis baixo na CAV (10-6%) que no resto do Estado (14-8%), a taxa segue estando moi por baixo da media europea (7-6%). Ata aínda que os indicadores fosen mellores, unha política de clase e nacional esixe medidas incompatibles cun goberno tripartito no que participe o PNV. A experiencia é a mellor proba desta afirmación.
1.2. Os partidos constitucionalistas
Aparentes triunfadores, os partidos constitucionalistas (PSOE, PP e UPyD) foron quen deseñaron estas eleccións ao seu gusto, a propósito que a ilegalización da esquerda Abertzale provocaría unha deformación da realidade sociopolítica de tal calibre que podía permitirlles chegar a cotas de poder que apenas cataron en trinta anos. A ilegalización das listas independentistas foi consecuencia dunha aposta dos Poderes do Estado para desvirtuar a realidade institucional e aparcar calquera vontade de modificación do marco estatutario. Esta aposta cumpre xa cinco anos e ademais de tratar de someter á esquerda combativa busca anular calquera posible iniciativa similar ás de Lizarra-Garazi ou outras que se alimentaron entre as forzas nacionalistas vascas.
Patxi López está chamado a ser o novo Lehendakari da CAV, pero o haberá de ser someténdose á política reaccionaria do PP. Recordemos que antes da campaña electoral o candidato do PP, Basagoiti, xa reclamou para si as consellerías de Educación e Interior, adiantando o que sería o seu principal obxectivo en caso de chegar ao poder: controlar o sistema educativo vasco e o eúscaro (é dicir, reducir máis se cabe a presenza do eúscaro na vida cotiá dos vascos en aras da delirante defensa do castelán) e controlar a Ertzaintza, para impulsar a represión contra todos aqueles que ousen levantar a voz.
O PSOE pode gobernar, pero o terá que facer pagando todos e cada un dos seus días a peaxe correspondente ao PP. Pacto contra natura? Pouca importancia ten a natureza das cousas no estado español, cando de Euskal Herria se fala.
UPyD viuse claramente beneficiada polo baratos que son os escanos en Araba. Apenas seis mil votos foron suficientes para darlle un escano que, aínda por riba, pasa a ser determinante. Araba xa viviu o fenómeno de Unidade Alavesa, onde a extrema dereita vestida de foralismo campou ás súas anchas durante unha década, ata que a lóxica desintegróu o proxecto. Agora que a extrema dereita prostitúe os termos de ?democracia? e progreso?, era previsible que nese campo e con ese abono UPyD alcanzase representación institucional, porque no caso de Bizkaia e Gipuzkoa o número de votos foi absolutamente testemuñal.
Isto é produto dunha enxenieria electoral deseñada para favorecer as opcións estatalistas, que historicamente teñen maior implantación na circunscrición de Araba. Este sistema foi imposto durante o mal chamado proceso de ?Transición?. Deste xeito, cada circunscrición da CAV (Araba, Gipuzkoa e Bizkaia) ten o mesmo número de representantes (25), co resultado de que no Parlamento de Gazteiz, un deputado por Araba é elixido por seis mil votos, mentres que un por Bizkaia necesita preto de oitenta mil. Isto desvirtúa a representatividade do Parlamento, no que as opcións estatalistas están claramente sobredimensionadas.
Mesmo desde unha perspectiva burguesa da democracia, a situación na CAV é profundamente irregular. A ilegalización de candidaturas súmase a un sistema con graves carencias en canto a representatividade. Nun contexto electoral de choque entre un bloque ?nacional? e outro bloque estatalista, a maioría social está claramente adulterada.
1.3. Os votos nulos
A aposta polo voto nulo é dura e arriscada. Dura porque se incita a miles de vascos a facer continuo testemuño da súa vontade política, sen que esta teña posibilidade de concretarse en praxe; e arriscada porque, perdido o carácter inicial de sorpresa, está creando un certo pouso de desilusión en persoas que ven pasar os ciclos electorais, sen que se albisque solución algunha ao problema da representatividade de máis de cen mil vascos. Porque, a pesar de todo, máis de cen mil vascos da CAV deron o seu apoio á alternativa máis combativa e iso non pode, nin moito menos, desprezarse.
Unha aposta deste tipo noutro lugar, espertaría a admiración e a solidariedade de todos; con todo, aínda entre a esquerda máis combativa do estado, séguese desprezando esta actitude política, cando non aceptando coma se fose consecuencia dos erros da mesma Esquerda Abertzale. Máis aló das obxectivas diferenzas estratéxicas que temos coa Esquerda Abertzale, desde unha perspectiva comunista revolucionaria non queda senón aplaudir a determinación deses milleiros de persoas que, a pesar de todas as dificultades, continúan apostando por un modelo social e nacional novo.
2.- A postura de Euskal Komunistak-PCPE
A pesar de facerse no último momento, xa é coñecida a postura de Euskal Komunistak-PCPE: o apoio ao voto máis combativo, ao voto rebelde que non se contabilizaba. Cónstanos que este posicionamento foi recibido con agradable sorpresa por aqueles que esperaban de Euskal Komunistak-PCPE o que foi histórico no ?comunismo? estatal, é dicir, posturas xacobinas en defensa da unidade do estado, facendo abstracción da necesaria implicación dos marxistas-leninistas vascos en defensa da democracia, a liberdade e as condicións da clase traballadora e clases populares. A moi recente e escasa implantación de Euskal Komunistak-PCPE en Euskal Herria fai supor a escasa incidencia cuántica que tivo a nosa postura no montante xeral dos votos nulos; con todo, consideramos que cualitativamente Euskal Komunistak-PCPE deu un paso que ha de ser irreversible na defensa de posturas combatentes e comprometidas.
Non se trata, evidentemente, de facer seguidismo de ningunha estratexia. A nosa solidariedade non pode confundirse con adhesión ou difuminación. Non. Euskal Komunistak-PCPE o que quixo e logrou foi colocarse no lado xusto da barricada que lle corresponde. quixemos xunto á nosa modesta mensaxe (polo que a difusión refírese, non en canto a claridade e contundencia) alzar a bandeira vermella do comunismo, na convicción de que é necesaria esta alternativa, de que hai un sector combativo vasco que espera de marxistas-leninistas vascos actitudes de coherencia e compromiso, lonxe daqueles que, sendo herdeiros da historia do EPK-PCE, acabaron dormitando á sombra da dereita, contando as súas moedas de ouro e facendo as contas da leiteira.
A defensa do Dereito de Autodeterminación non pode ser só un slogan; por iso quixemos apostar polo voto combativo. A defensa do Socialismo non pode ser un arco da vella de mil cores que difumine o vermello ata facelo irrecoñecible; por iso, a aposta de Euskal Komunistak-PCPE considerámola adecuada. E a defensa da República Socialista como novo modelo de estado que supere a reaccionaria monarquía que acatan os demais, ha de recobrar o prestixio perdido debido a aqueles que recordan só un día ao ano que modelo de estado necesita a clase obreira para poder recobrar dignidade e liberdade.
3.- Retos de Euskal Komunistak-PCPE
Euskal Komunistak-PCPE apareceu ante a sociedade vasca de forma tímida o pasado ano cando presentou en Araba, Bizkaia e Nafarroa as súas candidaturas ao Congreso e Senado de Madrid. Non puidemos estar presentes en Gipuzkoa, o que deixaba en evidencia as nosas limitacións, pero o paso dado foi importante. De todos os xeitos, a campaña foi modesta tanto polas limitacións organizativas como pola conxuntura política na que se mesturaban ilegalizacións xunto a unhas eleccións de marco estatal.
Ese primeiro paso coñeceu un segundo. Certo é que decidimos non presentarnos pero a decisión política, sustentada nunha análise da conxuntura vasca, e co engadido da aposta pola petición de voto combativo supón un novo paso en aras de conseguir a necesaria referencialidade entre os comunistas vascos. E aí radica, na nosa opinión, un dos retos de Euskal Komunistak-PCPE: superar o desprestixio do ?comunista estatal?, moi difundido en Euskal Herria e herdanza directa do labor anticomunista e antirrevolucionario que desempeñou especialmente o EPK-PCE nas últimas décadas, ata levarlle á súa virtual desaparición nunha Ezker Batua totalmente descafeinada.
Pero a nosa aparición non foi unicamente electoral, senón que esta última foi a consecuencia da nosa incipiente loita en distintas frontes e movementos sociais. Reivindicamos un modelo de militante de rúa, un cadro comprometido coas loitas sociais e da clase obreira. A batalla electoral, aínda que útil, non debe ser máis que un altofalante que fortaleza e difunda as loitas desenvolvidas polo partido, polos seus aliados e polos movementos nos que participe. O sentido unitario do noso traballo e a nosa proposta dunha fronte de esquerdas, son os nosos sinais de identidade. Só así se avanza cara á sociedade nova, sen caer no perigo de que a posible presenza nas institucións corrompa aos representantes da organización e ao mesmo partido.
Euskal Komunistak-PCPE deu os seus primeiros pasos, lentos pero seguros. Imos agrupando a persoas de diferentes procedencias ideolóxicas que queren construír unha nova referencia, que reivindique sen complexos o marxismo-leninismo, o seu compromiso coa clase obreira vasca e cos sectores populares combatentes. Euskal Komunistak-PCPE ten que reflexionar sobre a alternativa a ofrecer á mocidade e á clase obreira vascas, á vez que queremos achegar ao noso partido as nosas análises da realidade vasca para co obxectivo último de que todo o Partido Comunista dos Pobos de España sexa capaz de desenvolver unha política claramente revolucionaria, comunista tamén en Euskal Herria. Estamos seguros de que os próximos meses serán prolixos en acontecementos.
Euskal Komunistak-PCPE
Euskal Herria, 4 de marzo de 2009
