REPORTAXE A Rafael CORREA, PRESIDENTE DO ECUADOR
“Gañar as eleccións non é gañar o poder”
En diálogo con PáginaI12 o presidente de Ecuador falou da súa coalición opositora, o rol dos medios e da banca. Da relación entre democracia e poderes fácticos. Do seu proxecto socialista e os seus límites. Da dolarización e as remesas. Da relación cos países da rexión, con Colombia, con Estados Unidos. De moito máis, ata dun gol en tempo de desconto.
Por Mario Wainfeld
http://static.pagina12.com.ar/fotos/20080622/notas/na19fo03.jpg
Desde Quito
O palacio Carondelet, a casa de goberno, está situado na Praza Grande, arquetípica praza colonial. Os patios interiores son hispánicos e belos, sobordan de flores. A sala na que se realiza a entrevista é, como toda a contorna, señorial. A madeira labrada dálle o seu ton. Retratos de Simón Bolívar e do mariscal Sucre. Rosas brancas, carnosas e aromáticas ornan a mesa en que se colocan os gravadores. A entrevista, experiencia nova para o cronista, é filmada por equipos de comunicación do goberno. Unha vez publicada en PáginaI12 poderá ser usada para a difusión interna. Rafael Correa é un entrevistado amable e concentrado. A súa sedución leira na enerxía, na palabra. É cortés, cálido ao saudar, para nada zalamero. Mira fixo ao reporteiro (e á cámara), os seus ollos reflicten máis as súas sensacións e as súas énfases que as súas mans.
?Cantos idiomas fala vostede, presidente?
?Falo máis ou menos o español, aínda non totalmente ben. Estrago un pouco o francés. E algo, principiante, en quechua, entendo o quechua.
?Inglés fala ben.
?Falo.
?Vostede estudou en Europa e en Estados Unidos, terá algún contacto cos seus ex compañeiros...
?Si.
?Se un deles o atópa (os europeos, que son máis conceptuais, ou os gringos, que son máis empiristas) e lle pregúnta: ?Que clase de presidente es ti? Estás cambiando a Constitución, discutes cos produtores de arroz e dislles que non poden exportar libremente se non garanten abastecemento e prezos para o mercado local, disputas a renda petroleira, tes conflitos coa gran prensa?, que lle contestaría?
?Que son un idealista cos pés ben postos sobre a terra. Apuntamos moi alto, sabemos onde queremos ir, pero tamén somos moi pragmáticos. Sabemos negociar, sabemos tomar medidas pero sen perder o norte. Ese norte: nós somos socialistas, queremos unha sociedade con máis equidade, queremos un país desenvolvido, desenvolvemento medido pola cantidade de pobres.
?Vostede gañou a presidencial, foi pola Constituínte. Gañouna con amplitude. En setembro haberá referendo para aprobar ou refugar a Constitución. É necesaria para a gobernabilidade e non é demasiado riscosa para a súa lexitimidade a seguidilla de eleccións e consultas?
?A Constitución do ?98 foi a institucionalización do neoliberalismo. O seu economicismo era ridículo. Deu autonomía ao Banco Central. A Constitución é o fito da nosa revolución cidadá. Somos tremendamente democráticos. Preguntouse ao pobo se quería a Constituínte: o Si foi rotundo, 82 por cento, contra o 11 por cento do Non. Foron as eleccións máis democráticas da historia ecuatoriana. Garantiuse equidade no acceso aos medios. Garantiuse equidade de xénero. Antes había ?alternabilidade?, pero os tres primeiros candidatos eran homes, as tres últimas mulleres aínda que nunca saían. Hoxe hai un e un, temos unha Constituínte con 45 por cento de mulleres. Os migrantes poden votar e ser elixidos. Agora expómonos ao referendo. A Constitución do ?98 que aceptaron tan alegremente non foi sometida ao pobo, a nosa si.
?Viuselle falando en linguaxe moi chá nos actos, chegando a actos dacabalo, póndose ponchos. Iso é personalismo, caudillismo?
?Fago esas cousas porque a xente as busca, é o que se ten que facer. Non son caudillista nin populista. Moitas veces confúndese en América latina ser popular con ser populista. Así se me adoutrinou: ser técnico, non ser populista, é (en verdade) ser sadomasoquista. Mentres máis cruel coa xente era un, máis técnico era cos paquetazos. Pero non é así: pódese ser moi técnico, moi responsable e ser popular ao mesmo tempo porque a xente recoñece a autenticidade e a entrega. Somos un goberno moi popular, non populista.
?Escoiteille dicir esta semana que se as empresas petroleiras están moi anoxadas iso é unha boa noticia...
?... dicían, a modo de reclamo, ?as empresas petroleiras están molestas?. Claro, moi simple: porque estamos facendo ben as cousas. Se estivesen contentas, significaría que lla están levando en peso.
?É tan importante o peso dos poderes fácticos como para obrigar a un conflito permanente con eles?
?Talvez o meu xeito de ser exacerbe o conflito: son irascible e frontal. Pero sexamos realistas: gañar as eleccións aquí non é gañar o poder. Os poderes fácticos continúan aí, moitos deles intactos. E a loita é por cambiar esa relación de poder. A Constitución vai prohibir que as empresas financeiras posúan outra clase de empresas fose do sistema financeiro. Hoxe, das sete canles nacionais de televisión, cinco son da banca. Vostede fala de regular a taxa de interese ou diminuír os custos dos servizos bancarios... e verá que campaña ten en contra. Ese é un gran paso para cambiar a correlación de forzas. A forza debe tela a cidadanía, as grandes masas, a gran poboación, non os grupos de elite de sempre. Os poderes fácticos non van renunciar tan sumisos aos seus poderes de sempre. Vostede cre que se eu fose un presidente funcional ao statu quo, a prensa trataríame tan mal? Sería chief líder do meu goberno se fose funcional?
?Podería describir para un lector arxentino como é o arco da súa oposición?
?A partidocracia, os partidos tradicionais, foron esnaquizados. Crese que non hai oposición pero é un gran erro. Pola contra, temos unha oposición moi forte que vén dos medios de comunicación. Como di Ignacio Ramonet, eles son os cans gardiáns do sistema económico vixente. En América latina son os maiores defensores do statu quo... empresas que, baixo o pretexto da liberdade de expresión, defenden os seus intereses particulares. Claro que hai excepcións, honrosas excepcións. Temos poderes económicos, a banca que sabe que lle estamos quitando os seus privilexios e están conectados cos medios de comunicación. Temos certas cámaras da produción que son sucursais de partidos políticos, pero se fan chamar gremios empresariais. O gran capital. Lamentablemente, hai certos grupos de esquerda radical, intransixente, que foron sempre aliados da dereita e o statu quo. Con posturas infantís, ridículas: non pago da débeda externa, expulsión das petroleiras... todo ou nada. Que o último apague a luz. Todo iso crea un importante arco de oposición. Un dos problemas deste país é que houbo moitos grupos con capacidade de veto e ningún grupo con capacidade de levar adiante unha xesta. Xa o hai, co 70 por de os votos en todos os recunchos da patria nas últimas eleccións. Pero eses grupos seguen aí, con poder.
?Podería mencionar unha meta xeral e un obxectivo expresado en números para o fin do seu mandato?
?Temos algúns índices, están no Plan Nacional de Desenvolvemento. Resolver o problema enerxético... imos por bo camiño, iniciamos xa catro megaproyectos, imos por tres máis. Ata agora só se construíu un, esa é a revolución cidadá. Temos metas claras en nutrición, educación... O próximo ano esperamos declarar a Ecuador país libre de analfabetismo. Talvez podamos logralo un pouco antes.
A rexión, Colombia,
as FARC, Estados Unidos
?A integración rexional, é posible hoxe, coa marca dos enfrontamentos históricos, a balcanización?
?Moi probable, moi viable. Lamentablemente deuse este conflito Colombia-Ecuador, por culpa de Colombia, pero comparativamente este é o período con menor cantidade de conflitos que houbo en América latina, sobre todo en Sudamérica. Hai máis vontade integracionista. O desafío é que esa integración concrétese en feitos de beneficio para a poboación.
?A bandeira é tradicional e grata. Pero foi de difícil translación á cooperación e á integración económica. Advírtense sintonías similares en distintas figuras políticas...
?houbo un cambio de época. Gobernos progresistas, empatía entre presidentes e decisión política, con vocación integracionista de novo cuño. Non o que se viu nos noventa, onde querían converternos nun gran mercado. Queremos converternos nunha gran nación.
?Cal é a situación actual con Colombia, tras a agresión internacional de meses atrás?
?Somos os agredidos, nós temos que fixar os tempos. demos un paso, fixar as relacións a nivel de encargados de negocios. Temos unha fronteira moi quente, é bo ter comunicación fluída. Pero, para establecer relacións plenas, imos esixir que se aclare plenamente ese ataque. As bombas eran norteamericanas e, de acordo cos informes da nosa forzas armadas, non poden ser arroxadas por avións colombianos. Tres dos feridos, segundo informes forenses, con moita probabilidade foron rematados en vida. O cidadán ecuatoriano que morreu aí foi por culatazos no pescozo e non por tiros nin bombas.
?Cal é a relación do goberno de Ecuador e do seu presidente coas FARC?
?Na miña vida coñecín a alguén da FARC. Iso indigna: agrédennos, levantan unha calumnia e temos que xustificarnos.
?Ata que punto pode Ecuador controlar en termos militares esa fronteira?
?Imposible. É unha fronteira moi porosa. Nin Estados Unidos pode controlar o paso de inmigrantes ao seu territorio e está construíndo un muro. E aí non hai selva. Acá hai 400, 500 quilómetros de selva amazónica. O mundo ten que entender que o problema non é Ecuador, que o problema é Colombia, E que cada vez que se infiltra unha patrulla da FARC en Ecuador, significa que se exfiltró de Colombia. Nós temos 13 postos militares na fronteira, cando necesitariamos (en tempos de paz) a cuarta parte. Colombia ten dous. A estratexia de Colombia é resolver o problema desguarneciendo a súa fronteira sur, quérenos involucrar.
?A hipótese é que Ecuador fose unha sorte de parede...
?É a estratexia do yunque: eles atacan de norte a sur, deixan desguarnecida a súa fronteira sur para que nós fagamos o gasto. Iso tamén indigna. Sabe cantos colombianos temos refuxiados no país? Catrocentos mil colombianos, dezasete mil con status de refuxiados, hai moitas solicitudes máis. O problema non é co pobo colombiano, o problema é con Uribe.
?En Ecuador hai unha base militar norteamericana. Vostede anunciou que o ano que vén non renovará o tratado. Non son experto en geopolítica, pero me animaría a apostar algo que esa base desprazarase a un país limítrofe. O seu goberno analiza esa perspectiva?
?Non nos interesa. No 2009 acábase ese infame tratado que asinou o goberno entreguista de (o ex presidente Jamil) Mahuad sen recibir nada a cambio. Soberanía é non ter soldados estranxeiros en chan patrio. Que se vaian a un país limítrofe. É problema deles.
?Unha das vantaxes actuais da rexión, como di vostede, é a relativa paz. Teño a impresión de que houbo outra, a partir do 11 de setembro de 2001: unha menor atención de Estados Unidos sobre a rexión, polo seu maior interese no medio Oriente. Esa falta de centralidade, talvez, veunos ben.
?Eu comparto iso. É máis: a política de (George) Bush foi tan torpe na rexión que nos favoreceu. Temos moito que agradecerlle os gobernos progresistas, axudounos bastante.
?Pensa que o novo goberno será distinto? Pode haber diferenzas segundo se o novo presidente é McCain ou Obama?
?Imaxino que un presidente demócrata podería ser distinto. Pero América debe contar coa súa propia forza. É ata certo punto de vista intranscendente canto cambiará Estados Unidos. Que non será moito.
?Algunha vez un funcionario arxentino actual, que o coñece ben, díxome ?Rafael Correa é un fillo de clase media, católico practicante, de formación universitaria que se lanzou á política. Acá, nos ?70, sería da Mocidade Peronista?. Dixéronlle algo así?
(Ri) ?Nunca me dixeron iso. Eu admiro moito a Perón e ao movemento peronista.... Agora, si son máis de esquerda que os peronistas.
?Peronistas vostede pode atopar en calquera lugar do espectro...
?Pero houbo e hai uns cantos peronistas de dereita.
?Dou fe. Agradézolle e déixolle aberta a última palabra por se quere comunicarlle algo máis ao lector arxentino.
?Soamente que a próxima vez acaben os partidos aos 45 minutos, non aos 49 (risas).
?Pero o tempo de desconto está dentro do legal, presidente.
?Pero non catro minutos... (risas).
© 2000-2008 www.pagina12.com.ar|República Arxentina|Todos os Dereitos Reservados
terça-feira, 24 de junho de 2008
