Disparan contra a IV Flota
Unha das máis influentes figuras da Cámara alta brasileira criticou o relanzamento da flota e dixo que podería estar relacionada co descubrimento de vastas reservas petroleiras na costa do Atlántico sur.
Por Darío Pignotti
Desde Brasília
O senador Pedro Simón, seica o máis respectado da Cámara alta brasileira, non lle cre ao secretario adxunto de EE.UU. Thomas Shannon, quen a semana pasada sinalou en Bos Aires que a reactivación da IV Flota non reviste carácter ofensivo.
"Se a IV non ten carácter ofensivo, entón ten carácter defensivo, pero para defenderse de quen?" "Cal é o feito que xustifica esa decisión norteamericana?"
"A Unión Soviética non existe máis, Fidel Castro non goberna máis Cuba, (Hugo) Chávez xa está cambiando, agora está recibindo o presidente de Colombia, abrazándoo, xa está esquecéndose das FARC, eu pregunto entón: onde está o motivo para relanzar a IV Flota?".
Simón se repliega un instante na cadeira de brazos do seu despacho, fai un silencio e logo acomete: "Isto da IV Flota é parte dunha política externa de prepotencia que xa coñecemos en Brasil... chega con ler o libro do embaixador norteamericano Lincoln Gordon, da época en que derrubaron ao presidente Joao Goulart (1964), onde di abertamente que os marines estaban listos para entrar se Goulart non presentaba a renuncia".
O almirante James Stravidis, xefe do Comando Sur dos Estados Unidos, desmentiu onte á prensa brasileira que a continuación das patrullaxes da Mariña garde algunha relación co achado de xigantescas reservas de petróleo na Cuenca de Santos, fronte ás costas de San Pablo.
Para Simón, os argumentos do almirante son tan inconsistentes como os do subsecretario de Estado Shannon.
"Agora, de súpeto, cando se fala de enormes reservas de petróleo nas nosas costas, agora que se insiste na internacionalización da Amazonia, decatámonos que a IV Flota vén para acá “indígnase.
O ex presidente brasileiro José Sarney (1985-1990) vai na mesma liña que Simón: "O aspecto económico certamente pesou na decisión norteamericana de reactivar a IV Flota, ante a perspectiva de que a rexión se torne un dos grandes centros de produción de petróleo debido aos recentes descubrimentos".
Durante a entrevista PáginaI12 preguntou a Pedro Simón por que a súa aprehensión cara aos navíos norteamericanos, dado que non poden navegar dentro das 200 millas de soberanía marítima brasileira, que é onde se aloxan os 33.000 millóns de barrís de petróleo estimados polo Ministerio de Minas e Enerxía. Simón corrixe ao reporteiro e achega un dato que considera "importante": Brasil aspira a que a súa zona de explotación económica exclusiva se prolóngue ata 350 millas mariñas, baseado en estudos xeolóxicos que demostrarían que ata alí se prolonga a súa plataforma continental. En principio a ONU recoñeceu a petición brasileira, algo que ata o momento non fixo Estados Unidos.
Segundo revelou o senador Aloizio Mercadante, do oficialista Partido dos Traballadores, é "serio" supor que os pozos petroleiros achados nos últimos meses sexan en realidade un "único" megacampo que se estendería máis aló das 200 millas mariñas.
Pedro Simón, do Partido Movemento Democrático Brasileiro, o máis forte do Senado, non é un náufrago cañoneando en solitario aos destrutores que desde onte están habilitados para patrullar o Atlántico igual que o fixeron durante a II Guerra Mundial, cando nas costas brasileiras houbo combates con submarinos do Eixo.
Membro da Comisión de Defensa e Relacións Exteriores, Simón comentou que a oposición á IV Flota, xerou "un consenso no Senado, diría que hai case unha unanimidade, hai un sentimento de patria".
As súas opinións traducen o malestar que predomina no Parlamento e a inquedanza que campea no Palacio do Planalto, onde o presidente Luiz Inácio Lula dá Silva solicitou ao chanceler Celso Amorim que tome cartas no asunto, segundo revelou onte a prensa local.
A semana pasada Simón encabezou unha delegación multipartidaria que transmitiu a súa "preocupación e perplexidade" ao embaixador estadounidense Clifford Sobel. A visita foi o primeiro paso do que, segundo informaron fontes parlamentarias a este diario, sería a costura dun consenso amplo para impulsar unha "resposta consistente a Wáshington".
O segundo paso dese armado político ocorrerá esta semana cando está prevista a visita do ministro de Defensa Nelson Jobim ao Senado. O terceiro, suponse, pode estar a cargo do propio ministro de Defensa quen este mes debe viaxar a EE.UU., onde podería expor o desgusto brasileiro.
Pedro Simon vai por máis e propón convocar ao Consello de Defensa Suramericano para "estudar que camiños seguir cos países da rexión". "É un bo momento para facelo, creo que estamos chegando a puntos de vista comúns entre os nosos países, o presidente Lula manifestouse enerxicamente contra a (IV) Flota, a presidenta Cristina (Fernández) de Kirchner tamén."
© 2000-2008 www.pagina12.com.ar | República Arxentina | Todos os Dereitos Reservados
“ESCOPETA NO ES SONAJERO”
Escopeta non é axóuxere
José Luís Fiori
ALAI AMLATINA, 16/07/2005, Río de Janeiro.- ?Pódese preguntar por que
un Estado máis forte desexaría atacar a un máis débil, pero certamente
ese non é o punto. O feito decisivo é que, no nivel interestatal,
a unidade maior pode atacar aos grupos máis débiles. Como non hai quen
poida impedir eses ataques, os grupos humanos máis débiles viven en continuo
e inevitable estado de inseguridade?
Norbert Elias, Envolvimiento e Alienación, Editorial Bertrand, Rio de Janeiro,
1990, p: 214
A reactivación da IV Flota Naval de Estados Unidos, na zona do
Atlántico Sur, provocará un cambio radical e permanente, nas
relacións militares de EE UU, con América Latina. Foi por isto que
sorprenderon tanto, as primeiras explicacións estadounidenses,
respecto da reactivación da súa Flota - creada en 1943, e desmantelada
en 1950 ? que sería unha simple decisión ?administrativa?, tomada
con obxectivos ?pacíficos, humanitarios e ecolóxicos?.
A mentira non é un pecado grave no campo das relacións
internacionais. Pola contra, mentir ou dicir medias-verdades, con competencia,
foi sempre unha arte e unha virtude esencial da diplomacia
entre as nacións. Polo tanto, non foi isto o que chamou atención, na
declaración das autoridades estadounidenses, foi a súa falta de respecto
pola intelixencia dos interlocutores, e o seu menosprezo
respecto da impotencia dos gobernos afectados pola súa decisión.
MESMO falouse tamén da necesidade de ?combater a piratería, o
tráfico de drogas, de persoas e de armas?, sen explicar, á vez,
porque que a IV Flota non foi reactivada durante a Guerra Fría, ou
ata, logo da Revolución Cubana e da Crise dos Foguetes,
de 1962, cando o ?fluxo ilegal de armas e persoas?, e o ?tráfico de drogas?
era igual ou maior que agora. Por isto, tiveron gran repercusión
as declaracións ?correctivas?, das autoridades navais de EE UU,
efectuadas na Base Naval Mayport, en Florida, o 11 de xullo de 2008.
En particular, o discurso inaugural do almirante Gary Roughead, xefe
de Operacións Navais da Mariña Americana, quen redefiniu o
obxectivo principal da nova Flota, destinada a ?protexer os mares da
rexión, daqueles que ameazan o libre fluxo do comercio
internacional?, á vez que advertía, aos incrédulos, que ?ninguén debe
enganarse: porque esta flota estará lista para calquera operación, a calquera
hora e ondequeira, nun máximo de 24 a 48 horas?.
Con respecto á protección do comercio marítimo, todos os expertos
saben que só ten capacidade de protexer o ?libre fluxo do comercio
mundial?, aquel que tamén ten a capacidade de interrompelo. É dicir,
quen ten poder para protexer, tamén ten o poder de excluír
competidores, se for o caso, cando se provoca a competición
entre os estados e os capitais privados, como está acontecendo, ao
iniciarse o século XXI. Logo de case unha década de crecemento
continuo e acelerado, a economía mundial enfronta neste momento, unha
disparada dos prezos, da especulación e da escaseza dalguns
produtos fundamentais, como é o caso do petróleo, dos alimentos
e dos minerais estratéxicos.
E neste momento, xa está en curso unha nova ?carreira imperialista?,
entre as grandes potencias, que loitan pola súa seguridade enerxética e
alimentaria, exactamente como aconteceu ao final do século XIX e inicios
do século XX. Unha competición que xa chegou a África, e deberá alcanzar
América Latina, de forma aínda máis intensa, grazas aos seus recursos
enerxéticos, aos seus grandes reservas minerais e hídricas, e á súa inmensa
capacidade de produción alimentaria, moi superior á de África. En particular,
no caso de Brasil, que deberá ser - pronto - o maior
exportador mundial de alimentos, e un dos grandes exportadores de petróleo,
ademais de ser o principal ?propietario? das augas e da
biodiversidade amazónica. Existindo un agravante, no caso brasileiro,
desde o punto de vista das autoridades norteamericanas: o feito de ser
o país que está liderando os procesos de creación da Unión de Nacións
do Sur (UNASUR) e o Consello Suramericano de Defensa,
organizacións que exclúen aos EE UU e baleiran o Tratado
Interamericano de Asistencia Recíproca, e a Xunta Interamericana de Defensa,
que son controlados polos norteamericanos.
Esta historia, con todo, trae unha lección importante para o futuro
de América Latina, e do Brasil en particular. Fai un século, máis ou menos,
o almirante e geopolítico Alfred Mahan, destacouse polo
seu defensa militante da idea de que os EE UU xamais sería unha ?gran
potencia?, apoiándose unicamente no seu desenvolvemento económico. Para ter
estatuto internacional, requiriría dunha escuadra naval capaz de proxectar
o poder americano ao redor do mundo, como fixera
Inglaterra, no século XIX [1]. O almirante Mahan exerceu gran
influencia persoal, sobre o presidente Theodore Roosevelt, a comezos
do século XX, e despois transformouse no maior símbolo do poder
naval americano, de todos os tempos.
Con razón, porque menos de medio século logo da súa morte, EE UU xa
era o maior poder naval da historia da humanidade, controlando
todos os mares e océanos do mundo, coas súas sete Flotas Navais. Neste
momento, Estados Unidos acaba de reactivar o seu IV Flota, pero poderá
crear moitas outras, se quixese, sen atentar contra o Dereito
Internacional, sen necesidade de utilizar aúgalas soberanas doutros
estados, e sen necesidade de dar explicacións a ninguén. Obedecendo só
aos seus cálculos estratéxicos e ao seu poder de construír e distribuír
barcos militares ao redor do mundo, como propuxera Alfred Mahan.
Segundo o sociólogo alemán Norbert Elias, a dura verdade é que, ?se
algún Estado fose máis forte ou se crer máis forte que os seus veciños,
sempre haberá a posibilidade de que intente obter vantaxes, o que
pode ocorrer de diversas formas, hostilizándoos, facendo esixencias ou
invadíndoos e anexionándoos [..] e só existe unha posibilidade de que
un Estado con maior poder de exercer a violencia sexa impedido de explotar
ao máximo a súa porción de poder relativo: el só pode ser
reprimido por outro Estado equivalentemente forte ou por un grupo de estados
que consigan controlar as rivalidades entre si en grao
suficiente para favorecer o seu potencial combinado de poder?[2]
(Tradución ALAI)
- José Luís Fiori é Profesor Titular de Economía Política Internacional
do Instituto de Economía da Universidade Federal de Río de Janeiro
Notas:
[1] Mahan, A.T. (1890/1987), The Influence sexavos Power Upon History
1660-1783, Dover Pubçlications, Inc, New York,
[2] Elias, N.,(1990), Envolvimento e Alienaçãou, Bertrand Brasil, Rio de Janeiro,
p: 213 e 214
Máis información: http://alainet.org
______________________________________
Axencia Latinoamericana de Informacion
email: info@alainet.org
