sexta-feira, 18 de julho de 2008


Escoitas telefónicas da policia ao diario Gara. Estado de Dereito?

As chamadas recibidas na delegación do diario Gara en Pamplona son
rebotadas á Xefatura Superior da Policía Nacional por espionaxe.
Gara (Insurxente) [17.07.2008 12:51] - 264 lecturas - 9 comentarios



insurxente.- As xestións realizadas pola empresa editora do diario
basco Gara ante a compañía Telefónica ao obxecto de trasladar a localización
dunha liña en Iruñea destaparon a existencia de escoitas policiais a este
diario. Esas xestións demostrarían que todas as chamadas recibidas na
delegación de Gara en Pamplona son rebotadas á Xefatura Superior da
Policía Nacional. Baigorri Argitaletxea presentou a correspondente
denuncia ante o Xulgado de Iruñea. Escóitas sen orde nin permiso
xudicial e polas vías máis variadas son unha práctica tan ilegal como
habitual que as Forzas de Seguridade do Estado e axentes do Centro
Nacional de Intelixencia desenvolven de xeito impune. Nin os casos máis
evidentes, como o descuberto na sede de Herri Batasuna en Vitoria-Gasteiz,
nin os que afectaron a persoas aforadas, incluído o
lehendakari, tiveron sanción práctica final.
Gara (Josu Juaristi).- O que debía ser unha simple xestión administrativa
coa compañía Telefónica para solucionar un traslado de liña dun local
a outro de Iruñea rematou dun xeito certamente desagradable. Coa
constatación, unha vez máis, de que neste país conculcanse dereitos básicos
con toda impunidade.
Dentro das xestións mencionadas, o 14 de xullo recibiamos unha chamada
da compañía ao obxecto de concretar a que domicilio debían remitir as
facturas a partir do momento do traslado da liña telefónica. Ante
a nosa estrañeza, pedimos aclaracións e o interlocutor cítanos, para
a nosa sorpresa, dous posibles domicilios aos cales podería remitir as
futuras facturas: a nosa propia (ata aí todo ben), e unha segunda que
correspondía a... a Xefatura Superior de Policía Nacional, sita na rúa
Xeral Chinchilla nº 3-5, planta baixa, de Iruñea. Folga dicir que a
delegación de Gara e a Xefatura Superior da Policía española non se atopan no mesmo edificio, nin tan sequera na mesma zona da
capital navarra.
E o lector, agudo, preguntarase: como é posible que na compañía
Telefónica figuren dous domicilios para a delegación de Gara en Iruñea e que
un deles sexa o da Policía Nacional?

Chamadas desviadas
Á vista dos datos, e unha vez comprobado que as seguintes xestións
non permitían conseguir maiores aclaracións, senón que se limitaban a confirmar
que, efectivamente, á compañía figuráballe esa segunda
localización -ata se nos facilita o número de teléfono correspondente a ese
segundo domicilio, o que permite comprobar que, efectivamente,
correspondía á Policía Nacional-, a conclusión é tan obvia como grave:
as chamadas que GARA recibe na súa delegación de Iruñea son desviadas ou
rebotadas á Xefatura Superior da Policía Nacional e, polo tanto,
escoitadas, gravadas ou o que sexa que fagan con elas.
«Supoño que será un erro», é o único engadido que arrincamos da nosa
interlocución en Telefónica. Pero, cre o lector que existen semellantes
casualidades neste país?

Denuncia
Na pertinente denuncia presentada onte pola empresa editora deste
diario ante o Xulgado de Garda do Palacio de Xustiza de Navarra, apúntase, obviamente, que quen presenta a mesma non ten coñecemento de que
por canle legal algún se decidiu a interceptación das súas
comunicacións.
De tal modo que, tras o exposto e os diáfanos indicios que motivan a
denuncia, a empresa editora de GARA solicita a práctica das seguintes
dilixencias de proba:
- que a compañía Telefónica informe ao Xulgado arriba mencionado de se se está practicando algunha intervención ou escoita telefónica das chamadas
recibidas na delegación do xornal en Iruñea ou en calquera outra liña
telefónica da empresa editora de GARA, e a causa ou orixe da mesma.
- e que, así mesmo, ínstese á Xefatura Superior da Policía española
para que informe ao Xulgado se está practicando algunha escoita telefónica dese
ou outro número de Gara.
Práctica ilegal e asidua executada con impunidade

Gara (Iñaki Iriondo).- A espionaxe política é unha práctica delituosa pero
consentida polos poderes do Estado español, ata o punto de que os seus
autores saben que actúan en condicións de case total impunidade e con protección
oficial. Os feitos así o demostran. Nos poucos casos nos
que se demostrou a existencia de escoitas ilegais, a depuración de responsabilidades
acabou diluíndose e quedando en nada.

Un exemplo paradigmático é o de escóitas descubertas na sede de HB
de Gasteiz en marzo de 1998. Por mor dun cambio de central telefónica atopouse un dispositivo no falso teito que levaba cables ao piso
superior, alugado polo Cesid, e onde apareceron numerosas gravacións
de conversacións privadas. A condena inicial contra dous directores da
espionaxe española e contra dúas dos seus axentes, ditada pola Audiencia
Provincial de Araba tras unha instrución chea de obstáculos oficiais, foi
corrixida por instancias xudiciais superiores, ata acabar absolvendo ou
indultando a todos os condenados. E o Tribunal Supremo permitiuse
escribir na sentenza que espiar a HB -unha formación legal durante os
anos de escoitas- «non pode chamar a atención».
Un caso máis próximo lévanos ás datas posteriores ao 11-M de 2004. En xullo
dese mesmo ano transcendeu publicamente unha «nota informativa» do
CNI no que daba conta de conversacións telefónicas mantidas tras os
atentados de Madrid entre o presidente de ERC e Conseller en Cap da
Generalitat de Catalunya, Josep Lluís Carod- Rovira, e o parlamentario de Sozialista
Abertzaleak Arnaldo Otegi e entre este e o lehendakari, Juan
José Ibarretxe, e o parlamentario de EA Rafael Larreina. EA e ERC
solicitaron a comparecencia en comisión do Congreso do director do CNI e
da vicepresidenta do Goberno a fin de que informasen sobre o porqué destas
escoitas e a garantía da protección do segredo de comunicacións.
As peticións, efectuadas en xullo de 2004, non foron atendidas en toda a
lexislatura e acabaron caducando coa disolución das Cortes.

Ao redor de Gara
O ocorrido agora na delegación de Iruñea non é o único episodio que
fai pensar na existencia dunha espionaxe ilegal e no que dunha ou
outra forma aparece afectado este diario. Fai dez anos, cando comezaba a porse
en marcha Gara, na primeira visita ao local que hoxe é a
redacción de Donostia observouse unha estraña montaxe que facía sospeitar que se habían estado realizando escoitas ao local situado debaixo, no que está
a sede de EA. A planta de edificio estaba como quedara de obra
(teito, chan e columnas, ningunha parede), pero «nunha zona -recorda unha
persoa que visitou o edificio- levantouse unha especie de habitáculo,
creo que con láminas de madeira ou algo parecido, no que había
evidencias, como algún instrumento de ximnasia, que deixaba claro que alguén
había estado alí pasando moito tempo. A aquel habitáculo chegaban varios
tubos de plástico, dos que se empregan para canalizar cables, que
conectaban co piso de abaixo».
O outro caso afectou directamente á primeira directora deste diario,
Mertxe Aizpurua. «Un familiar chamou nunha ocasión ao meu domicilio -comenta-
e escoitou a conversación que mantivera eu a véspera na miña casa. Non
por teléfono, senón en casa». Unha mostra de como o teléfono pode ser
utilizado tamén a modo de micrófono para controlar todo tipo de conversacións
que se produzan preto del.

Ao PNV, no despacho do Congreso
En 2003 as secretarias do grupo do PNV no Congreso comezaron a notar
ruídos estraños nos seus teléfonos. Aparecían interferencias e, nunha
ocasión, tras marcar un número exterior e antes de oír o ton de chamada,
escoitaron a reprodución dunha conversación do día anterior. O grupo
denunciou o caso á presidenta da Cámara e un dos axentes da
comisaría do Congreso revisou a instalación e dixo que non observara
nada raro.
O entón deputado Iñaki Anasagasti conta no seu libro «Agur Aznar» que lle preguntou a un dirixente do PSOE se pensaba que lles habían estado espiando ou
se cría que todo era unha montaxe propagandística do propio PNV. «Por suposto
que vos puxeron escoitas -respondeulle- pero esta sociedade está
tan vacinada contra o nacionalismo que digades o que digades, denunciedes o
que denunciedes, ninguén vos fará o menor caso».
Tamén o parlamentario de Ezker Batua, Oskar Matute, ten a sensación de ser
espiado en máis dunha ocasión. Nos tempos nos que se estaba fraguando o Acordo de Lizarra-Garazi, en cuxa xestión e desenvolvemento
participou, atopouse en dúas ocasións o coche aberto e o único que lle faltaban eran algúns papeis.

Á esquerda abertzale, con descaro
A espionaxe contra a esquerda abertzale foi unha constante, pero nos
últimos anos obsérvase un maior descaro e ousadía por parte dos
encargados do control, chegando a instalar sistemas de escoitas
dentro de domicilios particulares, como o que un ex preso político comparte
con outros compañeiros de piso, e dispositivos de seguimento nos vehículos
de varios militantes independentistas. Ademais da función de control e
obtención de información, este tipo de actuacións teñen tamén a
intención de intimidar ás súas vítimas.
Un dos episodios máis chuscos en materia de espionaxe sufriuno o
dirixente abertzale Arnaldo Otegi no verán de 2004. Dous homes que se facían pasar por empregados de Euskaltel entraron no seu domicilio aducindo
que debían tomar imaxes do cableado da fachada. Unha vez na casa
gravaron de forma disimulada imaxes do interior, o que espertou
sospeitas. A empresa telefónica negou encargar un traballo dese
tipo, polo que a familia de Otegi presentou a oportuna denuncia,
achegando a matrícula e datos do vehículo dos dous falsos técnicos de telefonía.

Durante o último proceso negociador os labores de seguimento e control dos
interlocutores de Batasuna non se frearon en ningún momento, ata
o punto de que había mahaikides que xa coñecían aos axentes encargados dos
seus seguimentos e cruzarse con eles na beirarrúa ao saír de casa ou velos
esperar dentro dos seus vehículos nas proximidades de onde tiñan aparcado o
coche daba lugar a situacións paradoxais. Pero non sempre as actuacións
policiais son tan evidentes e limítanse ao seguimento persoal. O asesor
da comisión negociadora de Batasuna, Unai Fano, atopou un sistema de GPS,
activable por teléfono, no seu coche. Curiosamente, cando o 1 de febreiro
de 2007 Fano viaxaba cara a Bilbo á rolda de prensa de denuncia
do caso, foi retido violentamente pola Garda Civil. Pero o dispositivo
xa estaba na capital vizcaina para ser exposto ante a prensa.
A pesar das denuncias presentadas en todos os casos, non consta que haxa
ningún tipo de actuación penal contra os espías.

Espionaxe aos medios nun "Estado de Dereito" (Editorial de Gara)

Cando se pon en cuestión que o Estado español sexa un Estado de Dereito e,
polo tanto, unha democracia, a maioría dos medios de comunicación e
partidos políticos españois, e algúns vascos, aparentemente indignados, levan
as mans á cabeza ante semellante, din, infamia. En Euskal
Herria, con todo, o labor dos distintos aparellos estatais déixalles
en evidencia. Hoxe, desgraciadamente, este diario pasa a ser o que nunca
debería ser máis aló do seu quefacer informativo: noticia. E vémonos
obrigados a presentarnos ante os nosos lectores e ante a sociedade vasca coa
denuncia presentada por escóitalas policiais das que é obxecto.

Haberá quen pense que isto, máis ou menos, é «normal», ata tal punto
estarían algúns asimilando ou, peor aínda, aceptando unha situación
absolutamente intolerable e inaceptable desde o punto de vista dos
dereitos máis básicos. Pero non permitamos que un Estado de Dereito que non é
tal socave ata ese punto a percepción das cousas. Descubrir secretos ou
vulnerar a intimidade interceptando telecomunicacións ou utilizando
artificios técnicos de escoita, transmisión, gravación ou reprodución está
tipificado ata no Código Penal de quen (o Estado español, no
caso que nos ocupa) din ser adaíles da democracia, e é moito máis
grave cando é labor pola autoridade ou funcionarios públicos. E
é especialmente grave cando a quen afecta ese feito é a un medio de comunicación,
como é o caso, posto que interceptando as súas comunicacións
ponse en perigo o segredo das fontes de información, e dese modo
estase atentando contra un dereito fundamental, o de emitir e recibir
información veraz.
É un feito extremadamente grave, así o facemos constar e así o denunciamos. E somos moi conscientes, obviamente, de que non é un feito
illado, de que as escoitas policiais en Euskal Herria son,
lamentablemente, algo habitual e moitas veces denunciado (e demostrado),
tanto polas persoas, partidos políticos, asociacións ou organizacións
afectadas como por algúns medios de comunicación, e en especial por este
que teñen nas súas mans.
No noso caso, non podemos senón lanzar ao aire varias preguntas: Con que
obxecto se espía a Gara? Cantas das súas liñas telefónicas están
interceptadas e son desviadas a oficinas policiais? Desde cando teñen
lugar? Quen ordenou a realización desas escoitas policiais? Haberá
quen sosteña que, a pesar de todo, é un Estado de Dereito; moi ben, mais,
entre outras cousas, espíase aos medios.

Máis información en Kaos na Rede:
Ciencia e Tecnoloxía
Dereitos Humanos
Euskal Herria